Food -Techopedia

දිනෙන් දින වෙනස් වන ආහාර ලෝකයේ, පාරිභෝගික තෘප්තිය සහතික කිරීම ඉතාමත් වැදගත් බව නොරහසකි. මේ සඳහා ආහාර කර්මාන්තය යොදා ගන්නා ප්‍රධාන ක්‍රමයක් ලෙස පුද්ගලයින් යොදාගනිමින් සිදුකෙරෙන ආහාරවල රස, සුවඳ, වයනය, පෙනුම සහ ශබ්දය යන සංවේදන විශ්ලේෂණය නොහොත් Sensory evaluation දැක්විය හැකි ය.

ආහාර කර්මාන්තයේදී යොදා ගැනෙන සංවේදන විශ්ලේෂණ ක්‍රම discrimination, descriptive සහ affective පරීක්ෂණ ක්‍රම යටතේ වර්ගීකරණය කර ඇත. නිෂ්පාදන අතර වෙනස්කම් හඳුනා ගැනීමට, තවත් පරීක්ෂණ සඳහා ප්‍රවේශයක් ලබා දීමට හෝ අමුද්‍රව්‍ය වෙනස් කිරීමට discrimination tests උපකාරී වේ. Descriptive analysis නොහොත් විස්තරාත්මක විග්‍රහයේ දී, පුහුණු පැනලයක් විසින් සංවේදී ගුණාංග ගුණාත්මක සහ ප්‍රමාණාත්මක යන දෙඅංශයෙන්ම ඇගයීමට ලක් කරයි. නිෂ්පාදන සහ අලෙවිකරණ සැලසුම් සඳහා පාරිභෝගිකයන්ගේ අදහස් හා  කැමැත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමට affective tests යොදා ගනියි.

ආහාර කර්මාන්තයේ දී sensory evaluation භාවිතා කිරීම ඉතාමත් වාසිදායක ය. ප්‍රධාන වශයෙන් එය, නිෂ්පාදනයේ රස,සුවඳ හා අනෙකුත් තත්වයන් වෙළඳපොලෙහි දී ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ. සංවේදන විශ්ලේෂණය මිනිසුන්ගේ මනාපයන්ට ගැලපෙන පරිදි ආහාර වැඩි දියුණු කරනවා පමණක් නොව, අලෙවිකරණයේ දී ද තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. එමඟින් ආහාර නිෂ්පාදන කැපී පෙනෙන ලෙස සහ පාරිභෝගික විශ්වාසය ගොඩනැගෙන අයුරින් පවත්වා ගෙන යාමට උපකාරී වේ. බොහෝ ආහාර නිෂ්පාදන ආයතන ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන සම්බන්ධයෙන් ලැබෙන පාරිභෝගික පැමිණිලි සමඟ කටයුතු කිරීමට sensory evaluation tests භාවිත කරයි. 

Sensory evaluation මගින් වෙළඳපොලේ ආහාර නිෂ්පාදනයේ ඉහළ ඵලදායීතාව සහතික කරයි.

මිනිසුන් යොදා ගනිමින් කෙරෙන ආහාර විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය සඳහා බොහෝ කරුණු බලපෑ හැකිය. ඒවානම්, පුද්ගලයින් විවිධ ආහාර රස බලන ආකාරය, වටපිටාව, ආහාර පිළියෙළ කරන ආකාරය, සාම්පල අත්හදා බැලීමේ අනුපිළිවෙල, ඕනෑවට වඩා රස බැලීමෙන් විඩාවට පත්වීම (taste fatigue) , සහ පුද්ගලයා කෙතරම් හොඳින් පුහුණු වී ඇතිද වැනි කරුණු ය. සංවේදන විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය සාධාරණ බවට වග බලා ගැනීම, ආහාර පිළිගන්වන අනුපිළිවෙළ මිශ්‍ර කිරීම,අතරමැද විවේක ලබා දීම, ක්‍රියාවලිය අපක්ෂපාතීව තබා ගැනීම සහ ආහාර රස බලන පුද්ගලයින් පුහුණු කිරීම වැනි දෑ sensory evaluation සාධාරණ සහ විශ්වාසදායී ලෙස පවත්වා ගැනීමට හේතු වේ. එය ආහාරවල ගුණාත්මකභාවය සැසඳීමේදී සහ පරීක්ෂා කිරීමේදී වඩාත් නිවැරදි තීරණ ගැනීමට උපකාරී වේ. 

තාක්‍ෂණික පරිණාමයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, සංවේදන විශ්ලේෂණය ද වැඩිදියුණු වී ඇත. Virtual Reality (VR) සහ Augmented Reality (AR) වේදිකා අධි තාත්වික අත්දැකීම් ලබා දෙන අතර, පාරිභෝගිකයින්ට අනුකරණය කළ පරිසරයන් තුළ විවිධ ආහාර සමග ගනුදෙනු කිරීමට ඉඩ සලසයි. කෘත්‍රිම බුද්ධි (AI) හැකියාවෙන් සමන්විත ජෛව සංවේදක(bio sensors) සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික නාසයන් (electronic noses) මඟින් ආහාරවල සංරචක වේගයෙන් විශ්ලේෂණය කිරීමටත් සුවඳ සහ රස වැනි සියුම් සංවේදන හඳුනා ගැනීමටත් හැකිය. තවද, blockchain තාක්‍ෂණය මඟින් සැපයුම් දාමයේ විනිවිදභාවය වැඩිදියුණු කළ හැකි අතර, පාරිභෝගිකයින්ට ආහාර නිෂ්පාදනවල විවිධ සංවේදන පැතිකඩ (Sensory profiles) සහ මූලාරම්භ තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශ වීමට හැකි වේ.

අවසාන වශයෙන්, නිෂ්පාදන වල ප්‍රමිතිය ඉහළම මට්ටමේ තබා ගැනීමට සහ නව අදහස් ජනනයට ආහාර කර්මාන්තයේ sensory Evaluation අතිශයින් වැදගත් වේ. පුද්ගලික මතිමතාන්තර සහ අනිකුත් වෙනස්කම් ඇතුලු බාධා පැවතියද , තාක්ෂණික ප්‍රගතිය මෙම බාධක ජය ගැනීමටත් sensory evaluation සඳහා නව ක්‍රම සොයා ගැනීමටත් විශාල අවස්ථා නිර්මාණය කරන බව පෙන්නුම් වේ. මෙම නව අදහස් සමඟ සම්බන්ධ වීම පාරිභෝගිකයින්ගේ අත්දැකීම් වැඩි දියුණු කිරීමට පමණක් නොව ආහාර ලෝකයේ විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කිරීමටද නිතැතින්ම දායක වනු ඇත.

From plate to palate: Simplifying the Science of Food Sensory Evaluation

In the ever-changing world of the food industry, ensuring customer satisfaction is key. One important way to do this is by using sensory evaluation, which looks at how food tastes, smells, feels, looks, and sounds to people. The simplest and most inclusive definition of sensory evaluation in food is given by the Institute of Food Science and Technology (Anonymous, 1975). “Sensory evaluation is a scientific discipline used to evoke, measure, analyze, and interpret reactions to those characteristics of foods and materials as they are perceived by the senses of sight, smell, taste, touch, and hearing.”

Sensory evaluation techniques in the food industry are categorized under discrimination, descriptive, and affective testing methods. Discrimination tests aid in spotting what's unique between products, giving an approach for more tests or changing of ingredients. In descriptive analysis, Trained panelists evaluate sensory qualities in both qualitative and quantitative manners. Affective testing checks what consumers like and feel about products, helping with product and marketing plans.

Using sensory evaluation in the food industry brings many advantages. First, it aids in maintaining product consistency Sensory evaluation not only improves food to match people's preferences but also plays a crucial role in marketing, helping products stand out and build customer loyalty. Many food industries use sensory tests to deal with customer complaints regarding their products. In the end, sensory evaluation ensures the high performance of the food product in the market.

Many things can impact how accurately people taste food. Factors that can affect taste perception include differences in individual taste, surroundings, food preparation, sample order, taste fatigue, personal mood, and expertise. The sensory evaluation technique needs to be fair. The test designer should decide how the food is presented, provide breaks, maintain impartiality, and train people who taste the food to ensure accuracy. Dealing with these things keeps the sensory evaluation fair and reliable, which helps make better decisions when handling food products in the industry.

 As a result of the evolution in technology, sensory evaluation also has been getting more futuristic innovations. Virtual reality (VR) and augmented reality (AR) platforms offer immersive sensory experiences, allowing consumers to interact with virtual food products in simulated environments. Biosensors and electronic noses equipped with artificial intelligence (AI) capabilities can rapidly analyze food components and detect very small details in aroma and flavor, efficient quality control processes. Furthermore, blockchain technology can enhance transparency and traceability in the supply chain, enabling consumers to access detailed sensory profiles and origin information of food products.

In conclusion, sensory evaluation is extremely important in the food industry for providing what consumers like keeping products top-notch, and sparking new ideas. Even though there are hurdles like personal opinions and differences, technical progress looks promising to beat these obstacles and find fresh ways for sensory studies. Getting on board with these new ideas won't just make consumers' experiences better but will also revolutionize the food world. 

References 

• Anonymous,(1975) Minutes of Division Business Meeting. Institute of Food Technologists – Sensory Evaluation Division, IFT, Chicago, IL.

• Campbell-Platt, G. ed., 2017. Food science and technology. John Wiley & Sons.

• Stone, H., Bleibaum, R.N. and Thomas, H.A., 2020. Sensory evaluation practices. Academic press.

• Watts, B.M., Ylimaki, G.L., Jeffery, L.E. and Elias, L.G., 1989. Basic sensory methods for food evaluation. IDRC, Ottawa, ON, CA.

• Zulkarnain, A.H.B., Kókai, Z. and Gere, A., 2024. Assessment of a virtual sensory laboratory for consumer sensory evaluations. Heliyon.

ආහාර අධිශීතනය හා සබැඳි විද්‍යාව

අධිශීතනය යනු ආහාර පරිරක්ෂණය සඳහා බහුලව භාවිතා වන ක්‍රමයක් වන අතර එමඟින් ආහාර වල රසය, වයනය සහ පෝෂණ අගය පරිරක්ෂණය කිරීම සිදු කරයි. අතීතයේ සිටම, ගොවීන්, ධීවරයින් සහ දඩයම්කරුවන් ශීත ඍතුවේ දී තම නිෂ්පාදන පරිරක්ෂණය කිරීම සඳහා අඩු පරිසර උෂ්ණත්වය උපයෝගී කරගෙන ඇත.

ද්‍රවයක උෂ්ණත්වය එහි හිමාංකයට වඩා අඩු වූ විට එය ඝන බවට පත් වීම අධිශීතනය නම් වේ. ආහාර අධිශීතනය මඟින් ඒවායේ ජලය අයිස් බවට පත් වීමෙන් ආහාර නරක්වීම මන්දගාමී කරන අතර, බොහෝ ක්ෂුද්‍ර  ජීවීන්ගේ වර්ධනය වළක්වයි.

මාංශ සහ මාංශ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන, මාළු, කිරි නිෂ්පාදන, පළතුරු, එළවළු සහ ready to eat food අධිශීත කළ ආහාර සඳහා උදාහරණ වේ.

ආහාර නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රය තුළ  බහුලව භාවිතා වන අධිශීතනය කිරීමේ ආකාර දෙකකි. එනම් මන්දගාමී අධිශීතනය (slow freezing) සහ ශීඝ්‍ර අධිශීතනයයි (fast freezing).

•මන්දගාමී අධිශීතනයේදී, ආහාරය තුළ විශාල අයිස් ස්ඵටික නිපදවයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සෛල පටල හානි වීම සිදු වන අතර ආහාරය ඉහළ උෂ්ණත්වයකට පැමිණීමේදී (thawing) ආහාරයෙන් ජලය හානි වීම සිදු වේ. මන්දගාමී අධි ශීතනයේදී -15°C සිට -29°C දක්වා උෂ්ණත්ව පරාසයක් භාවිතා වන අතර ශීතනය සඳහා පැය 3ත්  72ත් අතර කාලයක් ගත වේ.

•ශීඝ්‍ර අධිශීතනය, විශාල අයිස් ස්ඵටික නොසාදන බැවින් ආහාර වල සෛලීය ව්‍යුහය හානි වීම අවම වේ.එය ආහාරවල ගුණාත්මකභාවය පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ. ශීඝ්‍ර අධිශීතනයේදී, ආහාර වල උෂ්ණත්වය විනාඩි 30 ක් තුළ 0°C ට වඩා අඩු වේ.

ආහාර නිෂ්පාදන කර්මාන්තයේදී  බහුලව භාවිතා වන ශීඝ්‍ර අධිශීතන ක්‍රම කිහිපයක් ලෙස contact freezing, blast freezing, brine freezing සහ cryogenic freezing හැඳින්විය හැක.

• Contact freezing හිදී, ඇසුරුම් කරන ලද ආහාර ශීතනය කිරීම සඳහා ශීතකාරකයක් හෝ ශීතන තැටියක්( freezing plate) භාවිතා කරනු ලැබේ.

•Blast freezing හිදී, උෂ්ණත්වය ඉතා පහළ මට්ටමක පවතින වාතය ආහාරය හරහා ඉතා ඉහළ වේගයකින් ගමන් කිරීමට සලස්වන අතර එය ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ ආහාරය අධි ශීතනය කරයි.

•Brine freezing ක්‍රමයේදී, ඇසුරුම් කරන ලද ආහාර ලුණු හෝ කැල්සියම් ක්ලෝරයිඩ් වැනි ද්‍රාවණයක් තුළ ගිල්වා ශීතනය කරනු ලැබේ. මෙහිදී ලුණු හෝ කැල්සියම් ක්ලෝරයිඩ් 23.3% W/W ප්‍රමාණයකින් ජලයට එක් කිරීම මඟින් එහි හිමාංකය අඩු කර අයිස් ස්ඵටික සෑදීම අඩු කරයි.

•Cryogenic freezing හිදී, නයිට්‍රජන්, කාබන් ඩයොක්සයිඩ් සහ හීලියම් වැනි ද්‍රවීකෘත වායූන් භාවිතයෙන් ආහාර ඉතා අඩු උෂ්ණත්වයකට ශීතනය කිරීම සිදු කරයි. සාමාන්‍යයෙන් ආහාර නිෂ්පාදන කර්මාන්තය තුළදී, fast freezing සඳහා ද්‍රව නයිට්‍රජන් භාවිතා කරයි.

අනෙකුත් වාණිජ පරිරක්ෂණ ක්‍රම වලට සාපේක්ෂව අධි ශීතනය ආහාර කල් තබා ගැනීමේ පහසු ක්‍රමයක් වන අතර එමඟින් සිදු වන පෝෂණ හානිය ද අවම මට්ටමක පවතී. අඩු උෂ්ණත්වය හේතුවෙන් ශීත කළ නිෂ්පාදන වල එන්සයිම අක්‍රිය වන අතර එය ආහාර වල ස්වාභාවික වර්ණය හා රසය පවත්වා ගැනීමට මෙන්ම ආහාරයේ ආයු කාලය (shelf-life) වැඩි කිරීමට ද උපකාරී වේ. එසේම මෙම අඩු උෂ්ණත්ව තත්ත්වය අහිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ වර්ධනය අඩාල කරයි. ශීඝ්‍ර අධිශීතනය මඟින් එළවළු සහ පලතුරු වල නැවුම් බව දිගු කාලයක් පවත්වා ගත හැක. රසායනික කල් තබා ගන්නා සංයෝග වල අවශ්‍යතාවය අඩුවීම සහ ආහාර අපතේ යෑම අඩුවීම අධිශීතනයේ තවත් ප්‍රයෝජන වේ. කෙසේ වෙතත්, දිගු කාලීන ගබඩා කිරීමේදී සමහර පෝෂ්‍ය පදාර්ථ හානි වීම, ආහාර වල වයනය වෙනස් වීම සහ අධිශීතන ක්‍රියාවලිය පවත්වා ගැනීමට අධික වියදමක් දැරීමට සිදු වීම අධිශීතනයේ අවාසි වේ.

නවීන ලෝකයේ තාක්ෂණික දියුණුවත් සමඟ ඉහත අවාසි සහගත තත්ත්වයන් අවම කර අධිශීතන ක්‍රියාවලිය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා අධිපීඩන අධිශීතනය, විජලන අධිශීතනය, අතිධ්වනි අධිශීතනය, මයික්‍රොවේව් අධිශීතනය, රේඩියෝ තරංග අධිශීතනය, ප්‍රති-අධිශීතන ප්‍රෝටීන (antifreeze proteins) සහ අයිස් න්‍යෂ්ටීකරණ ප්‍රෝටීන (ice nucleation proteins) වැනි නව ආහාර අධිශීතන ක්‍රම දියුණු කර ඇත.

𝐓𝐡𝐞 𝐒𝐜𝐢𝐞𝐧𝐜𝐞 𝐁𝐞𝐡𝐢𝐧𝐝 𝐅𝐨𝐨𝐝 𝐅𝐫𝐞𝐞𝐳𝐢𝐧𝐠

Freezing is one of the most widely used methods of food preservation, which allows the preservation of taste, texture, and nutritional value in foods. Since early times, farmers, fishermen, and trappers have used the cold temperature during winter to preserve their produce in stores.

Freezing is a phase transition in which a liquid turns into a solid when its temperature is below the freezing point. It slows down the decomposition of food by turning the moisture in food into ice, and inhibits the growth of many pathogenic and spoilage microorganisms.

Meat and meat-based products, fish, dairy products, fruits, vegetables and ready-to-eat foods are some examples for frozen foods.

There are two types of freezing commonly used in the food industry; slow freezing and fast freezing.

•Slow freezing produces large ice crystals which can damage the cell membranes. As a result, when foods are thawed, there is more dripping and loss of liquid. The temperature ranges from -15°C to -29°C and freezing may take 3 to 72 hours.

•The faster the food freezes, the smaller the ice crystals that form. It helps maintain the food's cellular structure and preserve its original texture when thawed. Therefore, fast freezing maintains the quality of the food. In fast freezing, the temperature of foods is lowered below 0°C within 30 minutes.

Contact freezing, blast freezing, brine freezing and cryogenic freezing are several fast-freezing methods used in the food industry.

• Contact freezing uses physical contact of packaged food with a refrigerant or a freezing plate.

• Blast freezing involves pushing cold air aross the food at a very high velocity and it allows the food to be frozen rapidly over a short period of time.

• In brine freezing, food is packaged and then submerged in a brine and allowed to freeze. Adding salt or calcium chloride at a concentration of 23.3% by weight lowers the freezing point of water minimizing the formation of ice crystals.

• Cryogenic freezing includes cooling and freezing of materials to very low temperatures using highly condensed gases like nitrogen, carbon dioxide, helium, etc. In food industry, liquid nitrogen is commonly used for fast freezing.

Freezing is a comparatively easy and convenient food preservation method and it preserves more nutrients than other commercial preservation techniques. Enzymes are inactivated in frozen products due the low temperature and it helps maintain the natural colour and flavour and increases the shelf-life of food. Also the low temperature condition is unfavourable for both pathogenic and spoilage microorganisms and as a result there growth is retarded. Fast freezing can keep the freshness of vegetables and fruits for a long time. Minimum need of preservatives, less food wastage, and availability of food in all seasons are some other benefits of freezing. However, loss of nutrients during long-term storage, textural changes in food and high cost for the freezing process are some of the disadvantages of freezing.

Today, with the advancements in technology, novel food freezing methods like high-pressure freezing, dehydrofreezing, ultrasound freezing, microwave freezing, radio frequency freezing, antifreeze proteins and ice nucleation proteins have been developed to minimize the above disadvantages and improve the freezing process.

References:

Ojha, K.S., Kerry, J.P., Tiwari, B.K. and O’Donnell, C. (2016). Freezing for Food Preservation. Reference Module in Food Science.

Doi https://doi.org/10.1016/b978-0-08-100596-5.03108-5.

Li B. And Sun D. (2001). Novel methods for rapid freezing and thawing of foods – a review. Journal of Food Engineering. Vol 54. 175-182pp

Doi https://doi.org/10.1016/S0260-8774(01)00209-6

Potter N.N. and Hotchkiss J.H. (2007), Food Science, 5th ed., CBS Publishers and Distributors, USA

Understanding the Process of Freezing. [online] available at: https://extension.psu.edu/understanding-the-process-of.... accessed on 11.06.2023

Article written by - Ruwini Dissanayake

Post Designed by - Asaja Sunilrathna

All reactions:

44

You, Isuruni Umanda, Ayesha Wickramasinghe and 41 others

රොබෝ තාක්ෂණය සමඟ අරුත් ගැන්වෙන ආහාර සැකසුම් කර්මාන්තය.

රොබෝවරුන් මඟින් ආහාර බෙදා හැරීමේ තාක්ෂණය සහ කෘත්‍රිම බුද්ධියේ භාවිතය නිසා, ශ්‍රම බලකායේ ගැටළු නිරාකරණය කිරීම සහ ආහාර සුරක්ෂිතතාව ඉහළ නැංවීම සඳහා ආහාර අංශය වෙනසකට  භාජනය වෙමින් පවතී. ආරක්ෂිත හා උසස් තත්ත්වයේ නිෂ්පාදන  එනම් වැඩි දියුණු කළ, ඵලදායි, කාර්යක්ෂම සහ සනීපාරක්ෂිත භාණ්ඩ විශාල ප්‍රමාණයක් රොබෝ තාක්ෂණය භාවිතයෙන් ශීඝ්‍රයෙන් නිපදවේ. 

රොබෝවරුන්ට යම් පරාසයක ජංගම හෝ ස්ථාවර උපාංග හැසිරවීමට හැකි අතර, එය ආහාර නිෂ්පාදන අංශයේ ස්වයංක්‍රීය කාර්මික  භාවිතයන් වල දී පුළුල් ලෙස යොදා ගනියි. උදාහරණයක් ලෙස 2015 වර්ෂයේ දී  රොබෝ ඒකක 240,000 ක් ලොව පුරා අලෙවි විය. එහිදී  වසරකට 33% ක විකුණුම් ප්‍රතිශතයකින් අලෙවිය වර්ධනය කරමින් බ්‍රසීලය වේගවත්ම වර්ධන වේගය හිමි කර ගනියි. වඩාත් කාර්යක්ෂමව පූර්ව ඇසුරුම්කරණ හා පැලටිකරණ (Palletizing) ක්‍රියාවලීන් හැසිරවීමට ඇති හැකියාව හේතුවෙන් රොබෝවරු විසින් ආහාර කර්මාන්තය වෙනස්කම්වලට භාජනය කර ඇත. මේ වන විට පැලටිකරණ මෙහෙයුම් තුළ 40% ක් පමණ ද, ආහාර හා පාන ඇසුරුම් ක්‍රියාවලි තුළ 26% ක් පමණ ද රොබෝවරුන් යොදා ගනියි. වර්ෂ 1988 දී, ෆ්ලෙක්ස් පිකර් (Flex picker) රොබෝවරු විසින් ඵලදායීතාව  අනුව 25% කින් මිනිස් ශ්‍රමය අභිබවා යමින් ආහාර කර්මාන්තය වැඩි දියුණු කර ඇත.

නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියේ ඵලදායිතාව ඉහළ නැංවීම සඳහා වන බොහෝ ස්වයංක්‍රීය ක්‍රියාවලි රොබෝ විද්‍යාව හා කෘතිම බුද්ධිය විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අවසානයේ මිනිසා හා රොබෝ උපාංග සුසංයෝග වනු ඇත.  

ආහාර සැකසුම් කර්මාන්තයේ දී ඇතැම්  ඇසුරුම් කළ ආහාර, එනම් අධිශීත කළ රාත්‍රී භෝජන වැනි ආහාර  ඵලදායී ලෙස  ඇසුරුම් කිරීම සඳහා රොබෝ තාක්ෂණය ඔස්සේ කාර්යක්ෂම ඇසුරුම් විධි ක්‍රම භාවිත වේ. ජෛව හායනයට ලක්විය හැකි අයිතම වැනි පරිසර හිතකාමී ද්‍රව්‍ය භාවිත කිරීමෙන්, මෙම තාක්‍ෂණය අපද්‍රව්‍ය මුදා හැරීම අවම කිරීමට ද භාවිත කළ හැකිය. විවිධ ආහාර වර්ග පිරිසිදු කිරීම, වර්ග කිරීම සහ සැකසීම ඇතුළුව ස්වයංක්‍රීය ආහාර නිෂ්පාදනයේදී රොබෝ විද්‍යාව තවදුරටත් ප්‍රයෝජනවත් වේ. ආහාර සැකසුම් ස්වයංක්‍රීයකරණය කිරීම තවත් පහසු කිරීම සඳහා මෙම රොබෝ යන්ත්‍ර, යාන්ත්‍රික දෑත් ලෙස පිලිසකර කර ඇත.( Tiny motorized carts with six axis mechanical arms) 

ආහාර සඳහා ඉහළ යන ඉල්ලුම සපුරාලීමට,ගැඹුරු තෙලේ බදින ලද සහ ග්‍රිල් කරන ලද ආහාර (conventional foods) සඳහාද මෙම ප්‍රවේශය භාවිත කල හැක. තවද, ආහාර සැකසීම් උපකරණ පිරිසිදු කිරීම සහ සනීපාරක්ෂාව තහවුරු කිරීමට  විවිධ තාක්ෂණ විධි භාවිත කරන අතර ඒවා රොබෝ පද්ධති  මඟින් ස්වයංක්‍රීය කර ඇත.

 තවද ආහාර සැකසුම් කර්මාන්ත වල මතුපිට විෂබීජහරණය කිරීමට පාරජම්බුල (UV) ආලෝකය නිකුත් කරන විෂබීජ නාශක ගුණ සහිත රොබෝවරුන් භාවිත වේ. මීට අමතරව ආහාර ආරක්‍ෂා කිරීමට සහ උපද්‍රව අවම කිරීමට උෂ්ණත්වය, ආර්ද්‍රතාවය, සහ වෙනත් පාරිසරික සාධක පාලනය කිරීම පිණිස සංවේදක සහිත රොබෝවරුන් භාවිත වේ.

දේශගුණික විපර්යාස, පාරිභෝගික ඉල්ලීම් සහ රජයේ ව්‍යවස්ථාදායක බලපෑම් හේතුවෙන් ගෝලීය ආහාර කර්මාන්තය අභියෝග සමඟ පොරබදමින් සිටී. වත්මන් නිෂ්පාදන පද්ධති මෙම වෙනස්කම් සඳහා ප්‍රමාණවත් නොවන අතර, වැඩිදියුණු කළ නම්‍යශීලීභාවය සහ නැවත සකස් කිරීමේ හැකියාව සඳහා කාර්මික රොබෝවරු භාවිතා කිරීම අවශ්‍ය වේ. මෑත කාලීන තාක්ෂණික දියුණුව තිබියදීත්, ආහාර සැකසීමේදී කාර්මික රොබෝවරු භාවිතා කිරීම මන්දගාමී වේ. ඊට හේතුව ආහාර කර්මාන්තය, ස්වයංක්‍රීය පද්ධති සංවර්ධනය, මූලික පිරිවැය, නඩත්තු කිරීම සහ පවතින පද්ධති සමඟ ඒකාබද්ධ වීම වැනි අභියෝග වලට මුහුණ දීමයි. එවායින් ක්‍රියාවලි තේරීම් සහ ස්ථානගත කිරීම් වැනි කාර්යයන් හැසිරවීම විශේෂ වේ. රොබෝ පද්ධති, ආහාර ද්‍රව්‍ය හඳුනාගැනීම, ආහාර නිෂ්පාදන හැසිරවීම සහ රොබෝ අන්ත-ප්‍රයෝගකාරී භාවිතය (රොබෝ අන්ත-ප්‍රයෝගකාරී යනු රොබෝවෙකුගේ මැණික් කටුව වෙත සම්බන්ධ වන පර්යන්ත උපාංගයකි, රොබෝවරයාට එහි කාර්යය සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කිරීමට මින් ඉඩ සලසයි) වැනි අභියෝගවලට මුහුණ දිය යුතුය. මන්ද යත් ආහාර නිෂ්පාදන දෘඩ නොවන, බිඳෙනසුලු සහ බැක්ටීරියා මගින් දූෂණයට ලක් විය හැකි අතර, ඒවායේ ගුණාංග උෂ්ණත්වය, ආර්ද්‍රතාවය සහ පීඩනය වැනි පාරිසරික තත්ත්වයන්ට බෙහෙවින් සංවේදී බැවිනි.

                            ඩිජිටල්, ජීව විද්‍යාත්මක සහ භෞතික ක්ෂේත්‍ර ඒකාබද්ධ කිරීම "Industry 4.0" ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර එය ප්‍රධාන තාක්ෂණික වර්ධනයන්හි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පරිණාමය වී ඇත. අති නවීන තාක්ෂණයන්, සැපයුම් දාමයේ සෑම අදියරකදීම එය ස්වයංක්‍රීයකරණය සහ අන්තර් සම්බන්ධීකරණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. ස්මාර්ට් නිෂ්පාදන ක්‍රම සහ පද්ධති, වැඩි දියුණු කළ ඵලදායිතාවය, ආහාර ගුණාත්මකභාවය ඉහළ නැංවීම සහ ආහාර අපතේ යාම අඩුවීම මෙහි ප්‍රතිඵල වේ. ආහාර සැකසීමේ ක්‍රියාවලියේ ඵලදායිතාව වැඩි දියුණු කිරීම සහ ආහාර අපතේ යාම අවම කිරීම සඳහා රොබෝ තාක්ෂණය, ස්මාර්ට් සංවේදක, Artificial intelligence (AI), Internet of Things (IoT) සහ ජෛව හායනයට ලක්විය හැකි ද්‍රව්‍ය අත්‍යවශ්‍ය වේ. මේ අනුව ආහාර කර්මාන්තයේ වැදගත් වර්ධනයක් වන්නේ bussiness 4.0 හි බහුවිධ ව්‍යුහය වන අතර එය නවීන තාක්ෂණය හා අන්තර් ක්‍රියාවලි වලට දායක වෙමින් ආහාර තාක්ෂණය නවමු මගකට යොමු කිරීමට හේතු වේ.

Robotics in food processing. 

The food sector is changing thanks to robotic food delivery and artificial intelligence (AI), addressing workforce challenges while strengthening food security. Robots produce vast quantities of goods with improved productivity, efficiency, and hygiene resulting in safe and high-quality products. 

Robots manipulate devices with several degrees of freedom that can be either mobile or fixed and are utilized in industrial automation applications. They are widely employed in the food processing sector. For example, in 2015, 240,000 robotic units were sold worldwide. Brazil has the highest rapid rate, with sales increasing by 33% per year. Robots have changed the food industry due to their ability to handle early packing and palletizing processes more effectively. At the moment, robots are employed in 40% of palletizing operations and 26% of food and beverage packaging lines. In 1998, flex picker robots upgraded the food industry by outperforming human labor by 25% in terms of productivity. 

Production and manufacturing processes are being transformed by industrial automation, driven by robotics and artificial intelligence. Human arms and robotic arms will eventually be combined to enhance optimal performance and productivity. In the food processing industry, robotics can produce packaged meals, such as frozen dinners, and offer effective packaging options. Waste reduction can be significantly improved by utilizing eco-friendly materials like biodegradable items. Robotics can also be useful in autonomous food production, which includes cleaning, sorting, and processing different food types. Robotic automation streamlines the food preparation process by enabling robots to resemble tiny motorized carts with 6-axis mechanical arms. To meet the rising demand for food, this approach can also be applied in conventional food processing facilities such as deep fat fryers and grills.

Furthermore, food processing equipment used in cleaning and sanitation is automated by robotic systems using a variety of techniques. Robots consisting of germicidal effects emit UV light to sterilize surfaces. Robots with built-in sensors track temperature, humidity, and other environmental factors to manage food and reduce hazards. 

The global food industry is grappling with challenges due to climate change, fluctuations in consumer demands, and government legislative pressures. Current inflexible manufacturing systems are inadequate to address these changes, necessitating the adoption of Industrial Robots for improved flexibility and reconfigurability. Despite technological progress, the uptake of industrial robots in food processing has been difficult due to challenges such as high initial cost, maintenance requirements, and integration issues with existing systems, notably in tasks like pick-and-place operations. Robotic systems must address the challenges in recognizing food items, handling food products, and robotic end-effectors (An end effector is a peripheral device that is attached to a robot's wrist, allowing the robot to incorporate with its task). Food products are non-rigid, fragile, and susceptible to bacterial contamination, and their properties are highly influenced by environmental conditions like temperature, humidity, and pressure, hence they must be well-handled.

The integration of the digital, biological, and physical realms is known as "industry 4.0" and it has evolved as a result of major technical developments. With cutting-edge technologies at every stage of the supply chain, it focuses on automation and interconnectivity. The implementation of automated robotic systems yields smart production methods that boost productivity, improving food quality and reducing food loss. To improve productivity and lower food loss during food processing, robotics, smart sensors, AI, Internet of Things (IoT), and biodegradable materials are essential. The future of the food industry hinges on the multidisciplinary structure of business 4.0, integrating advanced technologies and cross-functional collaboration for enhanced innovation and efficiency.

References:

• Wang, Z., Hirai, S. and Kawamura, S., 2022. Challenges and opportunities in robotic food handling: A review. Frontiers in Robotics and AI, 8, p.789107.

• Bader, F. and Rahimifard, S., 2018, September. Challenges for industrial robot applications in food manufacturing. In Proceedings of the 2nd international symposium on computer science and intelligent control (pp. 1-8).

• Hassoun, A., Jagtap, S., Trollman, H., Garcia-Garcia, G., Abdullah, N.A., Goksen, G., Bader, F., Ozogul, F., Barba, F.J., Cropotova, J. and Munekata, P.E., 2023. Food processing 4.0: Current and future developments spurred by the fourth industrial revolution. Food Control, 145, p.109507.

• Dr. G Nedumaran and M. Madhuritha (2023). Robotics Revolution: Transforming the Food Industry, through Automation and Innovation, International Journal of Emerging Knowledge Studies. 2(7), pp. 165-170.

𝐄𝐧𝐳𝐲𝐦𝐚𝐭𝐢𝐜 𝐁𝐫𝐨𝐰𝐧𝐢𝐧𝐠 වැළැක්වීමේ නවතම තාක්ෂණික ක්‍රම

පලතුරු සහ එළවළු සැකසීමේදී මෙන්ම ගබඩා කිරීමේදී ද යාන්ත්‍රික හා භෞතික ආතති වලට ලක්වීම හේතුවෙන් ඒවා enzymatic browning ක්‍රියාවලියට භාජනය වේ. එය අවම වශයෙන් සකසන ලද පලතුරු සහ එළවළු වල පැහැය වෙනස් වීමට සහ ෆීනෝලික් හායනයට හේතු වේ.

උසස් ගණයේ ශාක හා දිලීර වල දක්නට ලැබෙන පොලිෆීනෝල් ඔක්සිඩේස්(PPO), enzymatic browning ක්‍රියාවලිය සඳහා ප්‍රධාන උත්ප්‍රේරක එන්සයිමය වේ. පොලිෆීනොලික් උපස්ථරය ක්විනෝන් බවට ඔක්සිකරණය කිරීම මෙම එන්සයිමය මගින් සිදු කරයි. ඉන්පසුව ක්විනෝන් එන්සයිමීය නොවන ප්‍රතික්‍රියාවක් හරහා දුඹුරු පැහැති වර්ණක බවට බහුඅවයවීකරණය වේ.

Enzymatic browning ක්‍රියාවලියේදී, ඇමයිනෝ අම්ල, ප්‍රෝටීන, ෆීනෝල වැනි අනෙකුත් ද්‍රව්‍ය සමඟ ක්විනෝන ඝනීභවනය වීම හේතුවෙන් වර්ණ වෙනස් කිරීම, ප්‍රතිඔක්සිකාරක හායනය මෙන්ම organoleptic properties සහ පෝෂණ අලාභ හානි ද ඇති කරයි.

බහුතරයක් anti-browning solutions තුළ පොලිෆීනෝල් ඔක්සිඩේස් හි(PPO) ක්‍රියාකාරිත්වය අඩු කිරීමට භෞතික හා රසායනික ශිල්පීය ක්‍රම භාවිතා කරයි. එය සිදු කරනු ලබන්නේ ඔක්සිජන්, තඹ අයන, උපස්ථරය, නිෂ්පාදන (අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රතික්‍රියක) පොලිෆීනෝල් ඔක්සිඩේස් එන්සයිමය සමඟ සම්බන්ධ වීම වැළැක්වීමෙනි.

පලතුරු හා එළවළු යුෂ, smoothies, නෙක්ටාර් ආදිය නිෂ්පාදනය කිරීමේදී PPO ක්‍රියාකාරකම් පාලනය කිරීමට මයික්‍රොවේව් සහ ohmic වැනි තාප සැකසුම් ක්‍රම භාවිතා කරයි. සැකසූ ආහාර වල ඇති කැරොටිනොයිඩ්, ෆීනෝලික් ද්‍රව්‍ය සහ විටමින් වැනි ජෛව ක්‍රියාකාරී සංරචක වල සාන්ද්‍රණයන් අඩුවීමක් තාප සැකසුම් ක්‍රම මගින් සිදුවන බව සමහර පර්යේෂණයන් පෙන්වා දෙයි. එය ආහාර වල පෝෂණ අගයට සහ organoleptic properties වලට අහිතකර ලෙස බලපායි.

ශාක ආශ්‍රිත ආහාර වල ක්ෂුද්‍රජීවී සහ එන්සයිම ක්‍රියාකාරකම් පාලනය කිරීම සඳහා අධි ජල ස්ථිතික පීඩන සැකසුම් (High hydrostatic pressure processing), අධි පීඩන කාබන් ඩයොක්සයිඩ් සැකසුම් (High pressure carbon dioxide processing), අල්ට්‍රා සවුන්ඩ් සැකසුම් ( Ultrasound processing), ස්පන්දන විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍ර සැකසුම් ( Pulsed electric fields processing), UV-Vis විකිරණ සැකසුම් ( UV-Visible radiation processing) සහ Cold plasma processing වැනි තාපමය නොවන සැකසුම් ක්‍රම භාවිතා වේ.

ශාක ආශ්‍රිත ආහාර වල පෝෂණ අගය සහ organoleptic properties  කෙරෙහි අඩු බලපෑමක් ඇති කරමින් ක්ෂුද්‍රජීවී සහ එන්සයිම ක්‍රියාකාරකම් නියාමනය කිරීම සඳහා වඩාත් ජනප්‍රිය තාපමය නොවන සැකසුම් ක්‍රමය වන්නේ අධි ජල ස්ථිතික පීඩන සැකසුම් (HHP) වේ. එය PPO අක්‍රිය කරන ආකාරය කෙරෙහි බලපාන ප්‍රධාන සාධක වන්නේ, ආහාර ප්‍රභවය, එය සකසන පීඩනය සහ භාවිතා වන කාලයයි.

අධි පීඩන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් (HPCD) සැකසුම් ක්‍රමය පලතුරු සහ එළවළු වල enzymatic browning ක්‍රියාවලිය වැළැක්වීම සඳහා තවත් ප්‍රසිද්ධ ක්‍රමයකි. ඒ තුළ ආහාරවල භෞතික, පෝෂණීය සහ සංවේදී ගුණාංග පවත්වා ගනිමින් ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සහ එන්සයිම ක්‍රියාකාරිත්වය අඩපණ කළ හැකියි. එබැවින් එය තාප පැස්ටරීකරණය සඳහා විකල්පයක් ලෙස පිළිගැනේ.

Enzymatic browning වැළැක්වීම සඳහා තවත් සාම්ප්‍රදායික නොවන ක්‍රමයක් වන්නේ අල්ට්‍රා සවුන්ඩ් සැකසුම් ක්‍රමයයි. එය සදහා  10-1000 W/cm2 බලයක් සහිත අඩු සංඛ්‍යාතයක් (20-100 kHz) භාවිතා වේ. මෙම සැකසුම් ක්‍රමය භාවිතයෙන් ආහාර වල Organoleptic properties, පෝෂණ ගුණය හා ප්‍රතිඔක්සිකාරක හානි අවම කර ගත හැක.

කෙටි කාලයක් තුළ සහ ඉහළ තීව්‍රතාවයකින් යුත් විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍ර ස්පන්දන භාවිතයෙන් ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සහ එන්සයිම අක්‍රිය කිරීම ස්පන්දිත විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍ර (PEF) සැකසුම් ක්‍රමය ලෙස හඳුනා ගැනේ. ඉලෙක්ට්‍රෝඩ අතර දියර හෝ අර්ධ ඝණ ආහාර තැන්පත් කිරීමෙන් enzymatic browning ක්‍රියාවලිය වැළැක්වීම සඳහා මෙම ක්‍රමය භාවිතා වේ.එය ජෛව සක්‍රීය සංයෝග, ආහාරවල සංවේදී ගුණ සහ පෝෂණ ගුණ ද රඳවා තබා ගනියි.

UV-Visible විකිරණ සැකසුම් ක්‍රමය මගින් නැවුම් පළතුරු සහ එළවළු මෙන්ම දියර ආහාරවල ඇති ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් බහුතරයක් ඵලදායී ලෙස ඉවත් කරන බව පෙන්නුම් කර ඇත.

ආහාර එන්සයිම එහි ද්විතියික ව්‍යුහය බිඳ දැමීමෙන් අක්‍රිය කිරීම Cold plasma සැකසුම් ක්‍රියාවලිය මඟින් සිදු කළ හැක. ප්ලාස්මාව හඳුන්වන්නේ ‘පදාර්ථයේ හතරවන තත්ත්වය’ ලෙසයි. වායුවකට විවිධ ක්‍රම මඟින් ශක්තිය සපයා එය නිර්මාණය කළ හැකිය. එවිට එය අයනීකරණය, උද්දීපනය වැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා ගොස් ඉලෙක්ට්‍රෝන සහ මුක්ත ඛණ්ඩක නිපදවයි. මෙම විශේෂයන් එන්සයිම වල නිශ්චිත බන්ධන බිඳීමට හේතු වේ.

ඕසෝන් වල ප්‍රබල ඔක්සිකරණ ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් ඕසෝන් (O3) පලතුරු සහ එළවළු පසු අස්වනු සංරක්ෂණය සඳහා භාවිතා කරයි. ඕසෝන් මට්ටම සහ නිරාවරණ කාලය මත PPO ක්‍රියාකාරිත්වය අක්‍රීය කිරීම රඳා පවතියි.

කෘත්‍රිම රසායනික ද්‍රව්‍ය වෙනුවට ස්වභාවික රසායනික ද්‍රව්‍ය ආදේශ කරමින් නව PPO inhibitors නිෂ්පාදනය කිරීම කෙරෙහි වර්තමානයේ අවධානය යොමු වී ඇත. ඒවා වඩාත් ලාභදායී සහ මිනිස් සෞඛ්‍යයට වඩා ආරක්ෂිත වේ. ශාක වල ස්වාභාවික නිස්සාරක සහ කෘෂි ආහාර අපද්‍රව්‍ය වල ඇති ජෛව ක්‍රියාකාරී ද්‍රව්‍ය මඟින් PPO ක්‍රියාකාරිත්වය  සැලකිය යුතු ලෙස අඩපණ කිරීම සහ වර්ණ වෙනස්වීම් අවම කරයි.

කෙසේ වෙතත්, තාපමය නොවන සැකසුම්  ක්‍රම භාවිතයෙන් enzymatic browning ක්‍රියාකාරිත්වය වැලැක්වීමේ හැකියාව ප්‍රතිකාර තත්ත්වයන්, නිස්සාරණ ක්‍රම, ජෛව ක්‍රියාකාරී සංයෝග සහ ඒවායේ සාන්ද්‍රණ, එන්සයිම වල ප්‍රතිරෝධීතාවය යනාදී සාධක ගණනාවක් මත රඳා පවතී. මේ අනුව, තාපමය නොවන සැකසුම් ක්‍රම වල සංයෝජනය සහ කඩුලු තාක්‍ෂණය (hurdle technology) හරහා  PPO සම්පුර්ණයෙන්  අක්‍රිය කිරීම අනාගත ආහාර තාක්ෂණයේ නව මංපෙත් විවර කරනු ඇති බව නම් නොඅනුමානය.

𝐍𝐨𝐯𝐞𝐥 𝐓𝐞𝐜𝐡𝐧𝐨𝐥𝐨𝐠𝐢𝐞𝐬 𝐨𝐧 𝐏𝐫𝐞𝐯𝐞𝐧𝐭𝐢𝐧𝐠 𝐄𝐧𝐳𝐲𝐦𝐚𝐭𝐢𝐜 𝐁𝐫𝐨𝐰𝐧𝐢𝐧𝐠

Fruits and vegetables are subjected to mechanical and physical stresses during the processing and storaging that leads to enzymatic browning. In minimally processed fruits and vegetables, enzymatic browning is linked to colour change and phenolic degradation.

Polyphenol oxidase is  an enzyme found in higher plants and fungi  which is a major catalyst for the enzymatic browning process.The oxidation of polyphenolic substrates into quinones, is catalyzed by this enzyme.Then quinone is  polymerized into brown pigments through a non-enzymatic reaction.

Due to the tendency of quinones to condense with other substances such as amino acids, proteins, phenols, etc., enzymatic browning causes color change, antioxidant degradation, as well as organoleptic and nutritional losses.

The majority of anti-browning solutions use physical and chemical techniques to reduce polyphenol oxidase (PPO) activity.It is done by preventing the binding of reaction-critical elements like oxygen, copper ions, substrate and products with the polyphenol oxidase enzyme.

Thermal technologies like microwave and ohmic treatments are used to control PPO activity in manufacturing fruit,vegetables  juices, smoothies, nectar, etc. Nevertheless, according to some research, heat processing adversely affects the nutritional value and organoleptic aspects of finished products by sharply reducing the concentration of bioactive components such as carotenoids, phenolic substances and vitamins.

Non-thermal technologies like high hydrostatic pressure processing, high pressure carbon dioxide processing, ultrasound processing, pulsed electric fields processing, UV-Visible  radiation processing, etc. are used for controlling microbial and enzyme activities of plant-based foods.

The most popular non-thermal method is  high hydrostatic pressure processing(HPP) which is used to regulate microbial and enzymatic activities with low effect on nutritive and olfactory aspects of plant based food.The inactivation of PPO by  HHP  depends on the food source, pressure and time under which it is processed.

High pressure carbon dioxide (HPCD) processing is a well-known process for reducing  enzymatic browning in fruits and vegetables.In this method  microorganisms and enzymes can be destroyed  from liquid food while maintaining its physical, nutritional and sensory qualities. So it is acknowledged as a viable alternative to heat pasteurization.

Another non-conventional method for preventing enzymatic browning is ultrasound processing. It uses high intensity-low frequency (20-100 kHz) with a power of 10-1000 W/cm2 . It can minimize the organoleptic, nutritional and antioxidant losses.

Inactivation of microorganisms and enzymes using electric field pulses of short duration and high intensity is recognized as pulsed electric fields (PEF) processing. It is used to prevent enzymatic browning in liquid or semi-solid foods by placing them between electrodes. Bioactive compounds, sensory and nutritional properties of food are also retained in this method.

It has been demonstrated that the UV-Visible radiation processing  effectively eliminates the majority of microorganisms and inactivates PPO in whole and freshly cut fruits and vegetables  as well as in liquid foods.

Inactivation of food enzymes by breaking its secondary structure can be done by cold plasma processing. Plasma is known as the ‘ fourth state of matter’. It can be created by supplying a gas with different forms of energy. Then it goes through ionization, excitation like processes and produce electrons and free radicals. These species cause the  interruption  of specific bonds of the enzymes.

Due to its high oxidation activity, ozone (O3) is used as a viable sanitizer for the postharvest preservation of fruits and vegetables. Inactivation of PPO depends on ozone level and exposure time period of gaseous O3.

The development of new PPO inhibitors is currently focused on the substitution of synthetic chemicals with natural ones.They are more cost-effective and safe for human health. Numerous bioactive substances found in natural extracts from plants, as well as agro-food wastes, operate as anti-browning agents for fruits and vegetables products.They  suppress PPO activity and minimize colour change.

However, ability of preventing enzymatic browning using non-thermal methods depends on number of factors such as treatment conditions, extraction techniques, types and concentration of bioactive compounds, enzyme resistance, etc. Thus, investigation of effective  combinations of non-thermal treatments and natural extracts to enhance the processing conditions for attaining a full PPO inactivation through hurdle technology could be a future challenge.

References:

Tinello F., Lante A., (2018), Recent advances in controlling polyphenol oxidase activity of fruit and vegetable products. Innovative Food Science and Emerging Technologies, doi:10.1016/j.ifset.2018.10.008

Article Written by- Shyamali Sandeepani

Post Designed by- Asaja Sunilrathna

ආහාර ක්ෂේත්‍රය නව මානයකට රැගෙන යන 3D Food Printing

ත්‍රිමාණ මුද්‍රණ තාක්ෂණය (three dimensional printing) ප්‍රථම වරට ලෝකයට හඳුන්වා දෙන ලද්දේ වසර 1986 දී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේදී වේ. දශක ගණනාවක් තිස්සේ මෙම තාක්ෂණය පාරසරික, හමුදාමය කටයුතු, වෛද්‍ය ආදි විවිධ ක්ෂේත්‍ර ගණනාවක් ඔස්සේ අතිමහත් දියුණුවක් ළඟා කරගෙන ඇත. කෙසේ වෙතත්, ලොව පුරා තවමත් ප්‍රසිද්ධියට පත් වී නැති ත්‍රිමාණ මුද්‍රණ තාක්ෂණයේ නවතම සොයාගැනීම නම්, ‘ත්‍රිමාණ මුද්‍රිත ආහාර’(3D printed food) කලාවයි. මෙම තාක්ෂණය තවමත් පවතින්නේ එහි මුල් අවදියේ වීමත් සහ භාවිතය අවම වීම නිසාත් අනෙකුත් ත්‍රිමාණ මුද්‍රණ තාක්ෂණයන්ට සාපේක්ෂව අවම ප්‍රචලිතබවක් පෙන්නුම් කරයි.

කෙසේ වෙතත්, 3D ආහාර මුද්‍රණය ඇතැම් රටවල් වල යුධ නිලධාරීන් සඳහා විශේෂයෙන් සකසන ආහාර වේල් (combat ration), අජටාකාෂගාමීන් සඳහා වන ආහාර (space food), නවතම ආහාර පිළිගන්වන ක්‍රමයක් වන floating food වැනි විවිධ විශේෂ ආහාර වර්ග සැකසීමට භාවිතා කරනු ලබයි. ත්‍රිමාණ තාක්ෂණයෙන් තනන ආහාර අනාගතයේදි ආහාර ලෝකයේ විප්ලවකාරී වෙනසකට හේතු වනු ඇති බව බොහෝ විද්වතුන් දරන මතයයි.

මෙම තාක්ෂණයේදී, මස් වර්ග, චොක්ලට්, පැණිරසැති ආහාර, සෝස් වර්ග, pizza dough වැනි ආහාර, අමු ද්‍රව්‍ය ලෙස භාවිතා කරමින් විවිධ ආහාර ආකෘතීන් නිර්මාණය කරනු ලබයි. මෙහි ඇති විශේෂත්වයක් වන්නේ, මෙම 3D ආහාර මුද්‍රණ තාක්ෂණයේදී, අවශ්‍යතාවය අනුව, යොදන ආහාර ද්‍රව්‍යයන්, පෝෂක ප්‍රමාණයන්, කැලරි ප්‍රමාණයන්, රසකාරක, සුවඳකාරක ප්‍රමාණයන් ආදීන් යාමනය කළ හැකි වීමයි. එම නිසා, පුද්ගලානුබද්ධ ආහාර (personalized food) සැකසීමට මෙම තාක්ෂණය භාවිතා කළ හැක. ඒ අනුව ක්‍රීඩකයින්, ළඳරුවන්, ගැබිණි කාන්තාවන්, රෝගීන්, හමුදා සාමාජිකයින් වැන්නවුන් සඳහා විශේෂිත ආහාර සැකසීමට මෙම තාක්ෂණයට භාවිතා තළ හැකිය.

3D ආහාර මුද්‍රණ තාක්ෂණයේදී, සැකසෙන එක් එක් ආහාර සදහා එකිනෙකට වෙනස් වන ආහාර ක්‍රමලේඛයන් (food designing program) පවතින අතර එම ක්‍රමලේඛ ආශ්‍රයෙන් විශේෂ වූ ඇල්ගොරිතමයක් (algorithm) තැනීම සිදු කරනු ලබයි. එම විශේෂ ඇල්ගොරිතමය මුද්‍රණ යන්ත්‍රය මඟින් හඳුනාගන්නා අතර ඒ අනුව ඇතුළත් කර ඇති ආහාර ද්‍රව්‍යයන් ඇසුරෙන් සියුම් ලෙස ආහාරය නිර්මාණය කිරීම සිදු වේ. 3D ආහාර මුද්‍රණ යන්ත්‍රයේ මූලික යාන්ත්‍රණය නම් ස්ථර ආකාරයෙන්, ආහාර අමු ද්‍රව්‍යයන් උපචිත කිරීම (accumulation) යි. ඊට අනුකූලව මුද්‍රණ යන්ත්‍රයේ වේදිකාව මත දී, පෙර නිර්ණය කරන ලද (pre-determined ) හැඩය සහ ව්‍යූහය ඇසුරෙන් ආහාරය නිර්මාණය වීම සිදු වේ.

මෙහිදී, CAD (Computer Aided Design) හෝ 3D scanner භාවිතයෙන් අදාළ යෙදිය යුතු ආහාර ද්‍රව්‍යයන්ගේ අනුපාත සහ පෝෂක පිළිබඳ දත්තයන් ස්ථානගත කිරීමක් සිදු කරනු ලැබේ. මෙම ක්‍රියාවලිය ස්ථර වශයෙන් සහ ත්‍රිමාණව ආහාර සකස් වීමට පෙර සිදු කළ යුතු වේ. ආහාර මුද්‍රණයේදි තැන්පත් කරවීමේ ක්‍රියාවලිය මඟින් ආහාරයේ ව්‍යූහය ගොඩනැඟෙන අතර කැපුම් ක්‍රියාවලියක් මඟින් ආහාරයේ හැඩය නිර්මාණය කිරීම සිදු වේ.

ත්‍රිමාණ මුද්‍රිත ආහාර සැකසෙන ක්‍රමයන් අනුව ප්‍රධාන ආකර කිහිපයකි. එ අතරින් extrusion printing , binder jetting සහ inkjet printing ප්‍රධාන ක්‍රම ලෙස සැලකිය හැකිය.

Extrusion ආශ්‍රිත මුද්‍රණ ක්‍රමයේදී ඝන සහ පේස්ට් ආකාරයේ ආහාර අමුද්‍රව්‍යයන් භාවිතයෙන් චොක්ලට්, පැණිරසැති ආහාර වර්ග, සීනි භාවිතයෙන් සාදන ආහාර සැරසිලි වර්ග (sugar based decorations) ආදිය සැකසීම සිදු කළ හැකිය.

Binder jetting ක්‍රමය බොහෝවිට භාවිතා වන්නේ පවුඩර් සහ දියරමය ලෙස පවතින ආහාර අමුද්‍රව්‍ය යෙදෙන විටදී වේ. මෙම ක්‍රමය භාවිතයෙන්, චොක්ලට්, පීසා සහ ඇතැම් ව්‍යාජ ආහාර (fake food) වර්ගද සකසනු ලබයි.

Inkjet මුද්‍රණ ක්‍රමය දියරමය සහ අඩු දුස්ස්‍රාවීතාවයක් පවතින ආහාර අමුද්‍රව්‍ය සඳහා භාවිතා වේ. චොක්ලට්, දියරමය පිටි මිශ්‍රණ (liquid dough), සීනි වලින් තැනෙන අයිසින් වර්ග, මස් තැවරුම්, චීස්, ජෑම් සහ ජෙල් වර්ග තැනීමට යෙදෙන ක්‍රමයක් ලෙස මෙම ක්‍රමය දැක්විය හැකියි.

කෙසේ වෙතත්, මෙම ත්‍රිමාණ ආහාර මුද්‍රණ තාකෂණයට අවශ්‍ය වන ආකාරයේ ප්‍රමිතියෙන් යුතු එම ව්‍යූහමය අවශ්‍යතා සපුරාලන අමුද්‍රව්‍ය දුර්ලභ වීම, එම අමුද්‍රව්‍ය තැනීමට යන ඉහළ වියදම, මෙම තාක්ෂණයට පවතින අවම ඉල්ලුම, ව්‍යාප්‍තිය සහ දැනුවත්භාවය, මෙම ආහාර කලාවට පවතින ඇතැම් ගැටළු වේ.

3D මුද්‍රිත ආහාර සැකසුම් රටාවේ පවතින අවාසි කිහිපයක් නම්, පාරිභෝගිකයා විසින් අපේක්ෂා කරන ඉහළ ගුණාත්මකභාවය (quality) ළගා කරගැනීම අපහසු වීම, එසේ සැකසෙන ඇතැම් ආහාර වල පවතින දැඩි සහ කැඩෙන සුළු භාවය, අමුද්‍රව්‍ය සපයාගැනීමේ ගැටළු, ඉහළ වියදම, කැපුම් වැනි ක්‍රම වලදී අමුද්‍රව්‍ය අපතේ යෑම ඉහළ වීම, ආදියයි.

කෙසේ නමුදු, මෙම තාක්ෂණයේ පවතින විශේෂත්වය සහ වාසීන් වන්නේ, නව සහ ආකර්ෂණීය ආහාර වර්ග නිපදවීම, ආහාර වර්ග පුද්ගලානුබද්ධ රුචි අරුචිකම් අනුව සැකසිය හැකි වීම සහ ඉහළ සැකසුම් වේගය යනාදියයි.

ත්‍රිමාණ ආහාර මුද්‍රණ කලාව නැගී එන තාක්ෂණයක් වන අතර එම තාක්ෂණයේ පවතින අඩු පාඩුකම් හදුනාගනිමින්, තවදුරටත් එය දියුණු කිරීම තුළින් නුදුරු අනාගතයේදි වඩා නිර්මාණශීලි සහ විශ්මිත ආහාර නිමැවුම් ආහාර ලොවට තිළිණ කළ හැකි වනු නොඅනුමානය.

3D Food Printing; A Technology to Create Unique and Attractive Food

Three dimensional printing was first invented back in year 1986 in USA. The technology has shown an immense growth over the years among the fields of environmental conservation, military material, medical systems and other innovations in personalized manufacturing. However, many people around the world are unaware about ‘3D food printing’ as it is in its early stages of development and has relatively less utilization compared to other 3D printing technologies.

Nevertheless, three dimensional food printing technology is currently used in many countries for developing special foods like, combat ration, space food, floating food, elderly food, etc. 3D food printing technology is expected to become a new food technology trend over the upcoming years.

In three dimensional food printing technology, various ingredients such as meat, chocolate, candy, sauce and pizza dough are used to process and produce different food designs.

This technology is able to control and determine the properties such as the amount of ingredients, nutrients, flavor characteristics and calorie content in the food that is manufactured. This enables personalized food production. Thus, it is highly advantageous in customizing special diets for groups such as athletes, children, pregnant women, adolescents, patients and military personnel's.

3D food printing is done using a food design program. This program creates a food designing algorithm, which interprets the steps for designing a particular food. These steps are automatically recognized by the food printing machine, and it can create the food delicately on the printer stage.

Layer accumulation is the basic technique used in the 3D food printer. As the ingredients are added to the machine, this technique allows the food design program to produce the pre-determined structure and shape of the food.

In this technology, the food composition data and the nutritional data can be fed into the 3D food printer using CAD (Computer Aided Design) or a 3D scanner. Then, adhering to the food design program, the added ingredients are placed in successive layers in the three dimensional space. Printing is done in two main procedures; the additive process which stacks the ingredients in layers, and the cutting process which carves the food with sharp blades.

The major categories of printable 3D technology applied for food design includes, extrusion based printing, binder jetting and inkjet printing.

The principles behind extrusion-based printing are extrusion and deposition. Solid-based and paste type material are used in this method. This method is specially used in making chocolates, confectionary, sugar based decorations and candies.

The binder jetting method is used for material that are powder-based or liquid-based. The powder binding and binder drop-on demand deposition are the techniques used here. This method is mostly used in the preparation of chocolate, pizza (powder form) and fake food.

The inkjet printing method uses drop-on demand deposition and the principle of continuous jet printing. Liquid-based and low viscous material are used in this method. It is mostly used in the production of chocolate, liquid dough, sugar icing, meat paste, cheese, jams and gels.

The insufficient institutionalization and limitation of standardized food materials required are some of the major issues as to why 3D food printing is not popularised.

The disadvantages of the 3D food printing technology include, low level of precision, rough and grainy appearance in powder based products, limited material types, difficulty to hold the post-processed products, inefficient energy usage, difficulty to produce high quality products, high cost in producing a single product, and loss of material due to cutting and molding the product.

However, 3D food printing enables the creation of new and attractive food products, and it also provides the opportunity for food customization according to the individual food preferences. Moreover, high production speed is also an advantage of 3D food printing.

3D food printing is an emerging food technology that can be optimized as an efficient food processing technique. In days to come, this technology, which has creativity and uniqueness at its best, has the potential to give rise to some breath-taking creations in the food industry.

Article written by : Ushenya Peiris

Post designed by : Aamir Shuhail

References :

Jinyoung Lee , A 3D food printing process for the new normal era: a review , available at : http://doi.org/10.3390/pr9091495 accessed on 02.03.2023

3D printed foods enter the kitchen available at : https://cen.ac.s.org/.../3D-printed-foods-enter.../100/i5 accessed on 02.03.2023

Matec Web of conferences, A review of 3D food printing technology, available at: https://www.researchgate.net/.../328283561_A_review_of_3D... accessed on 02.03.2023

වර්තමානයේදී ශාක පදනම් කර ගත් ආහාර රටාව වඩාත් ජනප්‍රිය වී ඇත්තේ ඒවායින් ලැබෙන සෞඛ්‍යමය සහ පාරිසරික ප්‍රතිලාභ හේතුවෙනි.ඒ අතරින් ශාක පදනම් කර ගත්, බටර් සදහා වන ආදේශක( plant based butter alternatives) ප්‍රධාන තැනක් ගනී.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ශාක පදනම් කරගත් මේද තැවරුම් සදහා වන ජනප්‍රියත්වය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. මුල් කාලයේදී, peanut butter, බටර් සදහා එකම විකල්පය විය. එහෙත් වසර ගණනාවක් පුරා සිදුවූ තාක්ෂණික දියුණුව මෙන්ම  ජනතාවගේ දැනුවත් භාවය ඉහළ යෑම එවැනි ශාකමය මේද තැවරුම් වර්ග රාශියක් හඳුන්වාදීම සදහා හේතු විය. මේවා ප්‍රෝටීන් , තන්තු, අත්‍යාවශ්‍ය මේද අම්ල සහ අනෙකුත් පෝෂකවල හොඳ ප්‍රභවයක් ලෙස සලකනු ලබයි.

ශාක පදනම් කරගත්  මේද තැවරුම් (Plant based butter alternatives) යනු සාමාන්‍යයෙන් ශාක ව්‍යුත්පන්න තෙල්, ජලය සමග සංයෝජනය කිරීමෙන් නිපදනු ලබන, කිරි අන්තර්ගත නොවන බටර් ආදේශක වේ. ඔලිව් තෙල්, අලිගැටපේර, පොල් තෙල් මත පදනම් ,මේද තැවරුම් සහ සත්ත්ව ආහාර වලින් තොර ගිතෙල්(vegan ghee ) ඇතුළු ශාකමය මේද තැවරුම් වර්ග රැසක් ඇත. මෙම නිෂ්පාදන වල රසය හා වයනය සාමාන්‍ය බටර් වලට වඩාත් සමාන කිරීම සදහා බොහෝ විට ලුණු, තෛලෝදකාරක, වර්ණක සහ ස්වාභාවික හෝ කෘතීම රසකාරක ආදි අමතර අමුද්‍රව්‍ය අඩංගු කර ඇත.

නිදසුන් ලෙස Avocado fat spreading සහ Coconut fat spreading සැලකීමේදී, මෘදු සුවඳක් සහිත , Avocado fat spreading අලිගැටපේර තෙල් වලින් විශේෂිත හයිඩ්‍රජනීකරණ ක්‍රියාවලියක්‍ හරහා නිපදවනු ලැබේ. අලිගැටපේර වල කැරටිනොයිඩ, ඒකඅසංතෘප්ත මේද, පොටෑසියම්, කොපර්, මැංගනීස්, K, C, B6 යන විටමින සහ තන්තු ඇතුළු පෝෂ්‍ය පදාර්ථ රැසක් අඩංගු වේ. ඵබැවින් අලිගැටපේර වලින් තැනෙන මේද තැවරුම්ද ඉහළ පෝෂණ ගුණයකින් යුක්ත වන අතර සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ රැසක්ද ගෙන දේ.

එමෙන්ම පොල් ආශ්‍රිතව නිපදවන මේද තැවරුම් (Coconut fat spreading) ද සාමාන්‍ය බටර් වලට ආදේශකයක් ලෙස බහුලව භාවිතා වේ. වියලන ලද පොල් මද අඹරා ලබාගන්නා පල්පයක් ඇසුරෙන් coconut fat spreading නිපදවනු ලැබේ. Coconut fat spreading සිරැරේ බර අඩු කිරීම සහ ප්‍රතිශක්තිය ඉහල නැංවීම ඇතුළු සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ රැසක් ලබා දෙයි. එමෙන්ම coconut fat spreading වල බැක්ටීරියානාශක ගුණයක්ද පවතී. මේවාට අමතරව ආමන්ඩ්,සෝයා සහ රටකජු ආදියෙන් සකසන මේද තැවරුම් ශාකමය මේද තැවරුම්  සඳහා ජනප්‍රිය නිදසුන් ලෙස දැක්විය හැක.

මෙම මේද තැවරුම් මාගරින් හා සමාන බවක්  පෙනෙන්නට තිබුණත්, ඒවා අතර වෙනස්කම් පවතී. ප්‍රධාන වෙනස වන්නේ මාගරින් වල සුළු වශයෙන් කිරි අඩංගු විය හැකි වීමත්, ශාකමය මේද තැවරුම් සත්ත්ව නිෂ්පාදන වලින් තොර වීමයි.

සාමාන්‍ය බටර් මෙන්ම ශාක ආශ්‍රිත මේද තැවරුම් කැලරි සහ මේදයෙන් අනූන වේ. ශාක ආශ්‍රිත මේද තැවරුම් කොලෙස්ටරෝල් රහිත වන අතර, සාමාන්‍යයෙන් ඒවායේ අඩු සංතෘප්ත මේද ප්‍රමාණයක්ද සෞඛ්‍යයට හිතකර අසංතෘප්ත මේද වැඩි ප්‍රමාණයක්ද අඩංගු වේ. ඒකඅසංතෘප්ත (Monounsaturated) මේදය බහුලව අඩංගු ආහාර, හෘද සෞඛ්‍යය, රුධිර සීනි පාලනය සහ ශරීර බර පාලනය සදහා උපකාරි වේ. කෙසේවෙතත්, මෙම නිෂ්පාදනවල මේද අන්තර්ගතය ඒවා නිපදවීමට භාවිතා වන ශාකමය අමුද්‍රව්‍ය මත පදනම් වේ.

ශාක පදනම් වූ මේද තැවරුම් වල වාසියක් වනුයේ මේවා දේහය තුළ ලැක්ටෝස් ජීර්ණය  කළ නොහැකි (Lactose intolerance) සහ කිරි නිෂ්පාදන වලට අසාත්මිකතා දක්වන පුද්ගලයින්ට  බටර් සඳහා හොඳ ආදේශකයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකි වීමයි. එසේම ශාක ආශ්‍රිත මේද තැවරුම් ටෝස්ට් කිරීමේදී හා පිසීමේදී පහසු නිර්මාංශ ආදේශකයක් ලෙස ද භාවිතා කල හැකිය.

ශාක පදනම් වූ මේද තැවරුම් වල තවත් අවාසියක් නම් එය සාමාන්‍ය බටර් වලට වඩා මිල අධික වීමයි. තවද මේවා කිරි ආශ්‍රිත අසාත්මිකතා හෝ ලැක්ටෝස් ජීර්ණය කළ නොහැකි වීම (Lactose intolerance) සඳහා හොඳ විකල්පයන් වුවද ඒවායේ අසාත්මිකතා සඳහා හේතුවන වෙනත් දෑ අඩංගු විය හැකිය. විශේෂ‌යෙන් මෙම තැවරුම් වල සෝයා හෝ හෝ ග්ලූටන් අඩංගු විය හැකිය. එසේම මෙම නිෂ්පාදන වල කැලරි සහ මේද අම්ල බහුලව අඩංගු වීම නිසා මේවා දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ අධිකව පරිභෝජනය කිරීමත් සමඟ දේහ බර වැඩි වීමට ද හේතු විය හැක.

එබැවින් මෙවැනි ආහාර පරිභෝජනය කරන විට යහපත් මෙන්ම අයහපත් ප්‍රතිඵල පිළිබඳ දැනුවත්ව සිටීම ඉතා වැදගත් වේ.

පවතින ආහාර වලට ආදේශක ලෙස භාවිතා කළ හැකි මෙවැනි නවමු නිෂ්පාදන ආහාර කර්මාන්තය විසින් දිනෙන් දින ලොවට හදුන්වාදෙනු ලබයි. එම නිෂ්පාදන අතුරින්,

අපගේ පෝෂණ අවශ්‍යතා, සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන්, රුචි අරුචිකම් සහ ආර්ථික තත්ත්වයන් සැලකිල්ලට ගනිමින් වඩාත්ම සුදුසු නිෂ්පාදනය තෝරාගැනීම නැණවත් පාරිභෝගිකයන් ලෙස අපගේ වගකීමයි.

Today, plant-based diets are becoming popular due to their health and environmental benefits. Accordingly, plant-based butter alternatives (nuts & seed butters) have gained wide consumer acceptance.

Earlier, peanut butter was the only alternative to dairy butter. But over the years, with technological advancements and people’s awareness on plant-based fat spreadings, have led to the development of many varieties of spreadings with different nuts and seeds. They are known to be good sources of protein, fiber, essential fatty acids, and other nutrients.

Plant-based butter alternatives, or vegan spreadings, are usually made by combining plant-derived oils with water. There are several types of plant-based spreadings available, including olive oil – based fat spreadings, avocado oil – based fat spreadings, coconut oil – based fat spreadings, and vegan ghee. In order to achieve a more closely resembling taste and texture of butter, several additional ingredients such as salt, sweeteners, colourings and natural or artificial flavours are often added to these spreadings.

When considering Avocado fat spreading and coconut fat spreading as examples, avocado fat spreading with a mild aroma is produced from avocado oil through a unique hydrogenation process. Avocados contain several nutrients such as carotenoids, monounsaturated fats, potassium, copper, manganese, Vitamin K, Vitamin C and Vitamin B6. They are a good source of fibre as well. Therefore, avacado fat spreading is also rich in these nutrients, and brings about a lot of health benefits to the consumer.

Coconut fat spreading is also another popular plant-based butter alternative. It is produced by grinding dried coconut into a pulp. Coconut fat spreading provides many health benefits including weight loss and boosting immunity. Coconut fat spreading has many antibacterial properties as well.

In addition to these, Almond, soy and peanut based fat spreadings are commonly consumed.

Although these fat spreadings may seem to be similar to margarine, the main difference is that, margarine may contain a small amount of milk, while plant- based spreadings are free of animal-derived ingredients. Similar to regular butters, plant- based spreadings are also rich in calories and fat. Plant- based spreadings are considered to be cholesterol- free, generally lower in saturated fat, and higher in healthier monounsaturated fats and polyunsaturated fats as well. Diets high in monounsaturated fats offer many benefits for heart health, blood sugar control and body weight control. The type of fats present in these spreadings may vary depending on the plant-based ingredients used in each product.

Plant-based fat spreadings can be used as a good butter substitute for people with Lactose intolerance (inability to digest lactose), and also for who are allergic to dairy products. Also, these spreadings can be used as a convenient vegan substitute for toasting and cooking.

A downside of plant- based fat spreadings is that it is more expensive than regular butter. Although plant- based fat spreadings are good option for those with milk allergies or lactose intolerance, they may still contain other allergens. In particular, these spreadings may contain soy or gluten. Since these products contain calories and fatty acids, excessive consumption may lead to weight gain over time as well.

Food industries introduce these types of novel alternative food products day by day to the world. As consumers, it is our responsibility to select the most suitable products, given our nutritional requirements, underlying health conditions, preferences and the budget.

Article written by :Geethika Athapattu

Post designed by: Punsara Nirmal

References:

Best vegan substitutes(online );

Available at:    https://www.onegreenplanet.org/.../best-vegan-butter.../

[Accessed on 14.08.2022]

Plant based butters(online );

Available at:

https://www.researchgate.net/.../279727430_Plant_based...

[Accessed on 15.08.2022]

ගෑස් වෙනුවට කරළියට ආ නවීන උදුන් - 2

✨ප්‍රේරණ උදුන✨

🧑‍🍳ප්‍රේරණ උදුන යනු චුම්බක ප්‍රේරණය හරහා භාජන සෘජුවම රත් කිරීමට විදුලි

ධාරාවක් භාවිතා කරන ආහාර පිසීමේ උපකරණයකි.

ක්‍රියාකාරීත්වය :-

💡පිසීමේ මතුපිටට යටින් ඇති දඟර දැමූ තඹ කම්බියක් හරහා විදුලි ධාරාවක් ගමන් කරයි.

💡මෙය පිසින බඳුනේ ඇති ලෝහමය පතුළ උත්තේජනය කරන චුම්බක ක්ෂේත්‍රයක් නිර්මාණය කරන අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බඳුනේ පතුළ රත් වීම සිදුවේ.

🧑‍🍳මෙම ක්‍රියාවලිය සම්ප්‍රදායික විද්‍යුත් තාපන ප්‍රභවයක් මගින් සිදුකෙරෙන රත් කිරීමේ ක්‍රියාවලියට වඩා බෙහෙවින් කාර්යක්ෂම වන අතර එසේ නිපදවෙන තාපයෙන් 90% ක් පමණ  ඍජුවම ආහාරයට ලබා දෙයි.

🧑‍🍳වාසි :-

- ඉතා කාර්යක්ෂම හා වේගවත් වීම

- උෂ්ණත්වය නිවැරදිව පාලනය කළ හැකිවීම

- මතුපිට පිරිසිදු කිරීමට පහසු වීම 

- පිඟන් භාණ්ඩවල ප්‍රමාණයට අනුව තාපය ස්වයංක්‍රීයව සකස් කිරීමේ හැකියාව තිබීම

- ආරක්ෂිත වීම

- ප්‍රේරණ උදුනට තාපන මූලාවයවයක් රත් කිරීමෙන් තොරව ඍජුවම පිසින බඳුනම රත් කළ හැකි වීම නිසා තාප හානිය අඩු වීම.

🧑‍🍳යකඩ අන්තර්ගත වන පතුලක් නොමැති නම් සාමාන්‍යයෙන්, වීදුරු , තඹ හෝ ඇලුමිනියම් වලින් තනන ලද භාජන, ප්‍රේරණ උදුන් සඳහා භාවිත කළ නොහැක. බොහෝ මල නොබැඳෙන වානේ බඳුන් ප්‍රේරණ උදුන් සඳහා භාවිත කල හැකි අතර, ප්‍රේරණ උදුන් සඳහාම විශේෂයෙන් සකසන ලද  මල නොබැඳෙන වානේ බඳුන් භාවිතය වඩාත් යෝග්‍ය වේ.

🧑‍🍳විද්‍යුත් චුම්භක ක්ෂේත්‍රවලට නිරාවරණය වීම පිළිබඳ ගැටලු කිහිපයක් තිබිය හැකි වුවද ප්‍රේරණ උදුනෙහි භාවිත වන සමස්ත පිසීමේ ක්‍රියාවලිය ආරක්ෂිතය.

🧑‍🍳එසේ වූවද හෘද ස්පන්දනය යාමනය කරන pacemaker උපකරණ භාවිත කරන පුද්ගලයින් ප්‍රේරණ උදුන භාවිතයේදී විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතුය. ඊට හේතුව, ප්‍රේරණ උදුන විද්‍යුත් චුම්බක විකිරණ ආශ්‍රිත උපකරණයක් වීමයි.

🧑‍🍳වර්තමානය වන විට බොහෝ පුද්ගලයින් සම්ප්‍රදායික ගෑස්  උදුනට අමතරව ප්‍රේරණ උදුන්  භාවිතයට  ඉහල ප්‍රවණතාවයක් දක්වයි. ප්‍රේරණ උදුන භාවිතයට පහසු වීමත්, වියදම අතින් පිරිමැසුම්දායක උපකරණයක් වීමත් ඊට හේතු වී ඇත.

✨Induction Cooker✨

🧑‍🍳Induction cooker is a cooking appliance which uses electric current to directly heat pots and pans through magnetic induction. 

Function: 

💡An electric current is passed through a coiled copper wire underneath the cooking surface.

💡This results in creating a magnetic field that excites the metal base of the cooking pan, ultimately heating it up. 

This process is much more efficient than the traditional electric resistance heating; 90% of the heat made by induction directly goes to the food.

🧑‍🍳Advantages:

- Highly efficient and faster

- Safe

- Temperature can be controlled precisely

- Easy to clean the surface

- Have the ability to adjust the heat automatically according to the size of the cookware

- Induction Cookers cut out the intermediate step of heating up a burner and then transferring the heat to the pot.

🧑‍🍳Some cookware such as glass pots, copper, and aluminum generally won’t work well with an induction cooker, unless they have a base that includes iron. Most stainless steel cookware work fine, and specific induction-ready stainless cookware are ideal.

🧑‍🍳Although there are some questions about exposure to electromagnetic fields, overall induction cooking is considered to be generally safe. However, people having pacemakers should be cautious when using an induction cooker, since the cooker is associated with electromagnetic radiation. 

 🧑‍🍳Nowadays, more and more people are trying to switch from a traditional gas cooker to an induction cooker, accounting to its user-friendly and cost-effective features. 

✨IR උඳුන✨

🧑‍🍳IR උඳුන යනු අධෝරක්ත තාප විකිරණ (infrared heat radiation) මූලධර්මය මත ක්‍රියා කරන විදුලි උදුනකි. 

🧑‍🍳IR උඳුනක හැලජන් ලාම්පු සහ තාප විකිරණ මුදාහැරිය හැකි දඟර (radiant coils) ඇත. මෙම දඟර හා ලාම්පු එකාබද්ධව ක්‍රියා කරමින් අධෝරක්ත විකිරණ ලෙස සෘජුවම පිසින බඳුනට තාපය ලබා දෙයි.

🧑‍🍳මෙම උදුනෙහි භාවිත වන තාක්ෂණය මගින් පිසින පෘෂ්ඨය හරහා තාපය ඒකාකාරව බෙදා හැරීම සහතික කරයි.

ක්‍රියාකාරීත්වය :

💡විදුලි ධාරාව, තාපය නිපදවීම සඳහා ඇතුළත ප්‍රතිරෝධක දඟරය හරහා ගමන් කරයි. 

💡එවිට තාපය පිළිවෙලින් පිසින පෘෂ්ටයට, භාජනයට සහ ඒ තුළ ඇති ආහාර වෙත ගමන් කරයි. 

🧑‍🍳IR උඳුන ඉතා ඵලදායී වන අතර එය ක්ෂුද්‍ර තරංග උඳුන (Microwave oven) ක්‍රියා කරන ආකාරය හා සමාන තාක්ෂණයක් භාවිතා කර ආහාර තුළ ඇති අණු කම්පනය කරයි.

🧑‍මෙය සංවහන තාපය භාවිතයෙන් හෝ වෙනත් ක්‍රමවලින් ආහාර පිසූවාට වඩා වැඩි තෙතමනයක් රඳවා ගැනීමට සමත් වේ. 

🧑‍🍳අධෝරක්ත උඳුන් වඩා කල් පවතී. 

🧑‍🍳අධෝරක්ත කිරණ පිළිබඳ වත්මන් පර්යේෂණ පෙන්නුම් කරන අන්දමට එය ආහාරවල අණුක ව්‍යුහය වෙනස් කිරීමට තරම් බලවත් නොවන බැවින් එම තාක්ෂණය යොදාගෙන පිසින ආහාර මිනිස් පරිභෝජනයට අහිතකර නොවන බව සඳහන් කළ යුතුය.

✨Infrared (IR) cooker✨

🧑‍🍳IR cooker is an electric cooker that functions on the principle of infrared heat radiation.

🧑‍🍳IR cookers have halogen lamps and radiant coils that combine to transfer heat to the cooking pot through direct infrared radiation. 

🧑‍🍳Infrared cooking ensures that heat is evenly distributed throughout the cooking surface.

Function:

💡The electric current hits the resistor coil inside to produce heat

💡Then heat passes to the cooking surface, heating the pot, and the food in it respectively

🧑‍🍳Infrared is incredibly effective. It uses Technology similar to how a microwave oven works, since it cooks with radiation and vibrates the molecules inside the food.

🧑‍🍳Sometimes this can mean food retains more moisture than if cooked with other methods using convection heat.

🧑‍🍳Infrared cookers are more durable.

🧑‍🍳The current research on infrared radiation shows that it is not powerful enough to alter the molecular structure of food, therefore the food are safe for human consumption.

🖊️Article written by : Aloka Premanath

🖍️Post designed by  : Savindu Sumuditha

📚References:-  

 https://ice.edu/blog/infraredcooking#:~:text=In%20short%2C%20infrared%20radiation%20ensures,temperature%20of%20the%20heat%20source

 https://ccetompkins.org/energy/induction-cooking

ගෑස් වෙනුවට කරළියට ආ නවීන උදුන් - 1

බහුකාර්ය විදුලි උදුන 🍳🥘🫕

👩🏻‍🍳 බහුකාර්ය විදුලි උදුන යනු, මුළුතැන්ගෙයි භාවිතා වන නවීනත ම විදුලි උපකරණයකි. 

👩🏻‍🍳 බහුකාර්ය විදුලි උදුන භාවිතයෙන් විවිධ වූ ආහාර වර්ග රැසක් සකසා ගැනීමේ හැකියාව අප වෙත ලැබී ඇත. මද ගින්නේ තැම්බීම, නටන ජලයේ තැම්බීම, හුමාලය භාවිතයෙන් තැම්බීම, බේක් කිරීම, රෝස්ට් කිරීම, ග්‍රිල් කිරීම, බැදීම සහ යෝගට් සෑදීම වැනි කාර්යයන් රැසක් සදහා මෙය භාවිතා කළ හැකිය. ආහාර පිසීමට අමතරව ආහාර නැවත රත් කිරීම සහ උණුසුම්ව තබා ගැනීම සදහා ද මෙය භාවිතා වේ. 

👩🏻‍🍳 බහුකාර්ය විදුලි උදුනක්  බාහිර ආවරණය ,අභ්‍යන්තර බඳුන, පියන, තාපන මූලාවයවය (heat element), උෂ්ණත්ව සංවේදක, පීඩන සංවේදක, පාලන පුවරුව සහ උපකරණය පිරිසිදු කිරීමේදී ජලය එකතු කිරීමට භාවිතා කරන බඳුන යන කොටස් වලින් සමන්විත වේ. 

👩🏻‍🍳 බාහිර ආවරණය ප්ලාස්ටික් ,මල නොබැදෙන වානේ හෝ ඒවායේ එකතුවක් ලෙසට නිමවා ඇත. බාහිර බඳුන සහ අභ්‍යන්තර බඳුන අතර වාතය සහිත අවකාශයක් පවතින අතර එය තාප පරිවාරක කෘත්‍යයක් ඉටු කරයි. අභ්‍යන්තර බඳුන ඉවතට ගත හැකි අයුරින් සකසා ඇති අතර එය non-stick බඳුනකි. එබැවින් ආහාර, බදුනේ ඇලීමක් සිදු නොවේ. 

👩🏻‍🍳 ආහාර පිසීමේ ක්‍රියාවලිය තුළදී උපකරණය සංවෘත වන පරිදි වසා තැබීම සදහා පියන භාවිතා වේ.

👩🏻‍🍳 සාමාන්‍යයෙන් බහුකාර්ය විදුලි උදුන පතුලෙහි තාපන මූලාවයවය පිහිටා ඇති අතර ඇතැම් උපකරණවල මෙය පැති බිත්තිවල සහ පියනෙහිද දැක ගත හැකිය. 

👩🏻‍🍳 උෂ්ණත්ව සංවේදක ද සාමාන්‍යයෙන් බාහිර බදුනේ පතුලට සම්බන්ධව පවතින අතර ඇතැම් උපකරණවල එය පැති බිත්තිවල සහ උපකරණයේ ඉහළ කොටසේද දැකගත හැකිය.මෙම උෂ්ණත්ව සංවේදක තාපන මූලාවයවය පාලනය කිරීමට වැදගත් වේ. තවද එම සංවේදක මගින් උපකරණය තුළ පවතින ආහාරයේ උෂ්ණත්වය පිළිබද තොරතුරු සැපයීම සිදු කෙරේ. 

👩🏻‍🍳 පීඩන උදුනක් ලෙස ක්‍රියා කළ හැකි බහුකාර්ය විදුලි උදුන්වල පීඩන සංවේදක පවතී. 

👩🏻‍🍳 පාලන පුවරුව මගින් භාවිතා කරනු ලබන ක්‍රියාවලීන් සහ උෂ්ණත්වයන් පෙන්නුම් කිරීම සිදුවේ. තවද ක්‍රියාවලීන් පාලනය කිරීමට අදාල බොත්තම් ද මෙම පාලන පුවරුවේ පවතී.

👩🏻‍🍳 උපකරණය පිරිසිදු කිරීමේ කටයුතුවලදී ඉවත් කරනු ලබන ජලය එකතු කිරීම සදහා කුඩා ප්ලාස්ටික් බඳුනක්ද  සපයා ඇත.

👩🏻‍🍳 බහුකාර්ය විදුලි උදුන භාවිත කිරීමට ඉතා පහසු උපකරණයකි. ආහාරය පිළියෙල කර ගැනීමට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය අභ්‍යන්තර බඳුන තුළට දමා එය පිස ගැනීමට අවශ්‍ය වැඩසටහන (program) තේරීම සිදු කළ යුතුය. අනතුරුව පිසීමේ ක්‍රියාවලිය ස්වයංක්‍රීයව සිදුවේ. එබැවින් වරින් වර එය පිරික්සීමේ අවශ්‍යතාවක් නැත. මෙය වඩාත් ආරක්ෂිතව සහ කාර්ක්ෂමව ආහාර පිළියෙල කර ගැනීමට උපකාරී වේ.

👩🏻‍🍳 බහුකාර්ය විදුලි උදුන මඟින් වෙනත් මුළුතැන්ගේ උපකරණ කිහිපයක් ම භාවිතයෙන් ඉටුව කාර්යයන් සිදු කර ගතහැකිය. උදාහරණ ලෙස පීඩන උදුන, බත් පිසීමේ උදුන (rice cooker) සහ යෝගට් සෑදීමේ උපකරණය දැක්විය හැක. එබැවින් බහුකාර්ය විදුලි උදුන වෙනත් උපකරණ කිහිපයක් ම සදහා ආදේශකයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකි අතර එය කුඩා ඉඩ ප්‍රමාණයක් සහිත මුළුතැන්ගෙයක් ඇති ගෘහණියන්ට බෙහෙවින් වැදගත් වේ.

👩🏻‍🍳 මේ අනුව බහුකාර්යය විදුලි උදුන යනු වර්තමානයේ කාර්යබහුල ජීවන රටාවක් ගත කරන සහ කුඩා ඉඩ ප්‍රමාණයක් සහිත මුළුතැන්ගෙවල් සහිත ගෘහණියන්ට ඉතා ප්‍රයෝජනවත් උපකරණයකි.

Air Fryer 🥘🫕🍳

🧑🏻‍🍳 Air fryer උපකරණය යනු ආහාර, විශාල තෙල් ප්‍රමාණයක් භාවිතා කිරීමෙන් තොරව සැකසීමට භාවිතා කළ හැකි උපකරණයකි. එබැවින් මෙය අප ප්‍රිය කරන ආහාර වර්ග රැසක් වඩාත් සෞඛ්‍ය සම්පන්න අයුරින් සකසා ගැනීමට ඉඩ සලසා දී ඇත. 

🧑🏻‍🍳 මෙලෙස සැකසිය හැකි ආහාර සඳහා උදාහරණ ලෙස French fries, තැම්බූ බිත්තර, ස්ප්‍රිං රෝල්, බදින ලද මාළු සහ මස්, ග්‍රිල් කළ එළවළු, බේක් කළ අර්තාපල් දැක්විය හැකිය.

🧑🏻‍🍳 Air fryer උපකරණයක කාලය, උෂ්ණත්වය පාලනය කළ හැකි යාන්ත්‍රණයක් සහ ගලවා ඉවත් කළ හැකි ආහාර පිසීමට භාවිතා වන බඳුනක් පවතී. ඊට අමතරව, අතිරික්ත තෙල් සහ මේද කොටස් එක්‍ රැස් කරගැනීම සඳහා  බඳුනක්ද ඇත. 

 🧑🏻‍🍳 මෙම උපකරණය ක්‍රියා කරනු ලබන්නේ තාපන ක්‍රියාවලියක් සහ පංකාවක ක්‍රියාකාරීත්වය උපයෝගී කරගනිමිනි. මෙහිදී පිස ගැනීමට අවශ්‍ය ආහාර, උපකරණය තුළට ඇතුළු කිරීමෙන් පසුව උණුසුම් වාතය ආහාරය වටා සංසරණය කිරීම සිදු වේ. මෙම වාත සංසරණ ක්‍රියාවලිය ‘rapid air technology’ ලෙස හැඳින්වේ. මෙහිදී, ආහාරය  වටා උණුසුම් වායු ධාරාවන් ඉහළ ශීඝ්‍රතාවයකින් ගමන් කිරීමට සලස්වනු ලබන අතර, එමඟින් ආහාරය ඒකාකාරීව  රත් කිරීමෙන් මනා ලෙස පිස ගැනීමට වැදගත් වේ. තවද එය උපකරණය තුළ නියත උෂ්ණත්වයක් පවත්වා ගැනීමට සහ ආහාරය පිසීමේ ක්‍රියාවලිය වඩාත් කාර්යක්ෂමව සිදු කර ගැනීමට ද උපකාරී වේ. එමඟින් ආහාරය පිසීමට ගත වන කාලය ද සාපේක්ෂව අඩු ය. 

🧑🏻‍🍳 Air fryer හි සුවිශේෂත්වය නම්, ගැඹුරු තෙලේ බැදීමේදී ආහාරයට ලැබෙන crunchy සහ crispy ස්වභාවය, තෙල් භාවිතයෙන් තොරව හෝ ඉතා අවම තෙල් ප්‍රමාණයක් භාවිතයෙන් ආහාරයට ලබා ගත හැකි වීමයි. 

🧑🏻‍🍳 එබැවින් Air fryer උපකරණය යනු වර්තමානයේ කාර්යබහුල ජීවන රටාවක් ගත කරන ගෘහණියන්ට තමන් ප්‍රිය කරන ආහාර වඩාත් සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සහ ඉක්මනින් පිළියෙල කර ගැනීමට භාවිත කළ හැකි උපකරණයකි.

Multi Cooker 🥘🫕🍳

👩🏻‍🍳 Multi cooker is a modern electrical kitchen appliance that gives us the freedom to cook a vast variety of meals all from the same pot. 

👩🏻‍🍳 A multi cooker can be used for simmering, boiling, steaming, baking, roasting, grilling, frying and yogurt making. In addition to cooking, multi cookers can be used for reheating and keep our meals warm.

👩🏻‍🍳 When considering the parts of a multi cooker, it has a housing, inner bowl, lid, heating element, temperature sensors, pressure sensors, control panel and the condensate collector. 

👩🏻‍🍳 Housing is made of plastic, stainless steel or as a combination of both. There's an air gap between the housing and the inner bowl. It functions as a thermal insulator. Inner bowl is removable and it has a non-stick coating which is important for preventing the sticking of food.

👩🏻‍🍳 The lid is used for sealing the multi cooker during the cooking process. 

👩🏻‍🍳 Heating element is usually located at the bottom of the multi cooker, and some multi cookers have smaller heating elements on the sides and in the lid. Temperature sensors are also located to allow control of heating elements. These sensors provide information about the temperature of the contents in the bowl. 

👩🏻‍🍳 A multi cooker has a pressure sensor if it has the pressure-cooking function. 

👩🏻‍🍳 Control panel displays the process, temperature and programs. It also has several buttons to control the process. 

👩🏻‍🍳 Condensate collector is used for cleaning purposes.

👩🏻‍🍳 Multi cooker is easy to use. It is operated by placing ingredients inside, selecting the appropriate program and then leaving the multi cooker to cook according to the program. There's no need of further user intervention during the cooking process. It also allows for safe and fast cooking. 

👩🏻‍🍳 A Multi cooker can replace several other kitchen appliances such as pressure cooker, rice cooker and yoghurt maker as well. Hence, it helps for saving space in small kitchens. Accordingly, multi cooker is a really good option for today's housewives who are having a busy lifestyle and small kitchens.

Air fryer 🥘🫕🍳

🧑🏻‍🍳 Air fryer is also a modern electrical kitchen appliance. It can be used for mimicking the effect of deep fat frying without using vast amount of oil. Therefore, it allows us to enjoy the food we love in a healthier way. 

🧑🏻‍🍳 An air fryer can be used for preparing vast variety of foods such as French fries, hard-boiled eggs, spring rolls, fried fish and chicken, grilled vegetables and baked potatoes.

🧑🏻‍🍳 Generally, an air fryer contains adjustable time and temperature controls and a removable basket for holding the food that is being cooked. Additionally, there’s another compartment into which the excess fat and residues are drained that can later be discarded.

🧑🏻‍🍳 This device is operated with the help of a heating mechanism and a fan. This heating mechanism is known as ‘rapid air technology’. In this mechanism, the fan rapidly circulates hot air around the food to heat it evenly from all angles, mimicking the effect of a deep frying. And this air circulation helps to keep a constant temperature inside the appliance and also increases the efficiency of the cooking as well. 

🧑🏻‍🍳 Air fryer can produce food with crunchy, crispy exterior which simulates deep fat frying without submerging the food in oil.  Therefore, an air fryer can also be considered as another time saver and a healthier option for today's busy housewives.

✒️ Article by : Samadhi Aluthge

🖥️ Post designed by : Savindu Sumuditha

📚 References :

🔗"Multi cooker Vs Air fryer comparison" (online), available at https://diydwelling.co.uk/multi-cooker-vs-air-fryer accessed on 2022.08.15

🔗The Science Behind Airfryers (online) available at : https://sciencemeetsfood.org/air-fryers/#:~:text=The%20cooking%20process%20relies%20on,from%20all%20angles%20%5B6%5D. accessed on : 2022.08.15

🔗"Difference between multi cooker Vs slow cooker" (online), available at https://www.safeway.ca/how-tos/entertaining-101/your-guide-to-multicookers-vs-slow-cookers accessed on 2022.08.15

🔗"What's the difference between an air fryer and a multi cooker" (online ), available at https://www.geraldgiles.co.uk/blog/help-advice/whats-the-difference-between-an-air-fryer-and-a-multi-cooker/ accessed on 2022.08.15

Tetra පැකේජය

Tetra packaging යනු කුමක්ද?

Tetra packaging යනු නවීන ඇසුරුම් ක්‍රමයක් වන අතර එය පිටත සිට ඇතුළත දක්වා පිළිවෙලින් පොලිතීන් ස්ථරයක්, මුද්‍රිත ස්ථරයක්, කාඩ්බෝඩ් ස්ථරයක්, ඇලුමිනියම් ස්ථරයක්, අභ්‍යන්තර පොලිතීන් ස්ථරයක් හා දෙවන අභ්‍යන්තර පොලිතීන් ස්ථරයක් ලෙස ස්ථර හයකින් සමන්විත වේ. ප්‍රතිශතයන් ලෙස ගත් කල, Tetra අසුරුමක් ප්ලාස්ටික් 14% කින්ද, ජෛව ප්ලාස්ටික් 6%කින්ද කාඩ්බෝඩ් 75% ක් සහ ඇලුමිනියම් 5% කින්ද යුක්ත වේ.

Tetra පැකේජය හා සම්බන්ධ තාක්ෂණය කුමක්ද?

Tetra පැකේජය aseptic ඇසුරුම් තාක්ෂණය භාවිතා කරමින් නිපදවනු ලබයි. මෙහිදී නිෂ්පාදිතය සහ ඇසුරුම වෙන වෙනම විසබීජහරණය කර පසුව ජීවානුහරිත පරිසරයක එකතු කර මුද්‍රා තබනු ලබයි. මෙම ක්‍රියාවලිය නිසා ආහාර ද්‍රව්‍යයන්ට ක්ෂුද්‍රජීවීන් එක් වීම වැළකේ. සාමාන්‍යයෙන් ඇසුරුම් ද්‍රව්‍ය ජීවානුහරණය කිරීමට හයිඩ්‍රජන් පෙරොක්සයිඩ් භාවිතා වේ. 

Tetra pack භාවිතා වන්නේ කුමන ආකාරයේ ආහාර ඇසුරුම් කිරීම සදහා ද?

විශේෂයෙන්, කිරි ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන වන දියර කිරි, චීස්, අයිස්ක්‍රීම් සදහා මෙන්ම පොල්කිරි, පළතුරු යුෂ, සුප් වර්ග, සෝස් වර්ග, අතුරුපස, ළදරු ආහාර වැනි සැකසූ ආහාර සදහාද භාවිතා වේ.

Tetra pack භාවිතා කිරීමේ වාසි මොනවාද?

නවීන Tetra ඇසුරුම් වලට ආහාරවල පෝෂණීය අගය මෙන්ම රසයද එකසේ ආරක්ෂා කිරීමට හැකියාවක් පවතී.

මෙම ඇසුරුම, ඇතැම් දියරමය ආහාර ශීතකරණයක් තුළ තැබීමකින් තොරව වසරක දක්වා කාලයක් තබා ගැනීමට ඉඩ සලසයි. 

මෙහිදී ඇසුරුම්කරණය විශබීජරහිත පරිසරයක් තුළ සිසුකරන බැවින්, රෝගකාරක ක්ෂුද්‍රජීවීන් ආහාරයට එකතු වීම වැළකේ.

Tetra ඇසුරුමේ සෑදි ඇති ඇසුරුම්ද්‍රව්‍ය මගින් හිරු එළිය ආහාරයට පතිත වීම සම්පූර්ණයෙන් වැළකෙන නිසා, හිරු එළිය හමුවේ විනාශ විය හැකි විටමින වන, A, B2, B6, B12, C සහ K ආදිය ආරක්ෂා වේ. 

සාමාන්‍යයෙන් tetra ඇසුරුම්කරණයට ලක්කර ඇති දියරමය ආහාර සදහා පරිරක්ෂක අවශ්‍ය නොවේ. 

Tetra pack සම්බන්ධව ඇති මිථ්‍යා මතයන් මොනවාද ? 

Tetra ඇසුරුම්කරණය කර ඇති කිරි භාවිතයට පෙර උතුරුවා ගත යුතු බවට මිථ්‍යාවක් පවතී. නමුත් එම කිරි UHT (Ultra High Temperature) තාක්ෂණය මගින් ජීවානුහරණයට ලක් කර, ජීවානුහරිත ඇසුරුම් තුළම බහාලන බැවින් එසේ කිරීම අවශ්‍ය නොවේ.

Tetra ඇසුරුම්කරණය කර ඇති කිරි කුඩා දරුවන්ට ලබා දීම ආරක්ෂිත නොවන බවටද මතයක් පවතී. එනමුත් Tetra ඇසුරුම් තුළ ඇති කිරි, වෙළදපොලේ පවතින වඩාත්ම ජීවානුහරිත තත්ත්වයේ ඇති නිෂ්පාදනයකි. එබැවින් මෙම කිරි කුඩා දරුවන්ට හානිදායක නොවේ. 

මෙම සියලු කරුණු සලකා බැලීමේදී පෙනී යන්නේ Tetra ඇසුරුම්කරණය යනු ආහාර ඇසුරුම්කරණය සදහා භාවිතා කළ හැකි අද්විතීය ක්‍රමයක් බවයි. 

What is Tetra Packaging? 

Tetra packaging is one of the modern packaging methods. A tetra pack is made out of 6 layers. From outside to inside, it includes a polythene layer, a printed layer, a cardboard layer, an aluminum layer, an inner polythene layer, and a second inner polythene layer. Percentage wise, a tetra pack contains 14% plastic sheets, 6% bioplastic, 75% cardboard and 5% aluminium.

What is the packaging technology behind tetra packs?

Tetra packaging is an aseptic packaging technology. In aseptic packaging, the product and the package are sterilized separately, and then are combined and sealed in a sterile atmosphere. This process ensures that the food product does not get contaminated by microorganisms. Usually, hydrogen peroxide is used in sterilizing the packaging material.   

For what kind of food tetra packaging is used?

Specially used for dairy products like milk, cheese, ice cream, and other products like beverages, coconut milk, soups, sauces, desserts, baby food and fruit and tomato preparations. 

What are the benefits of the tetra package?

Newly developed tetra packs protect both the nutritional value and the taste of the packaged food product. 

Tetra packaging allows certain liquid food items to be stored for up to one year without refrigeration. 

As an aseptic packaging technology, tetra packaging ensures that the product is free from disease causing pathogenic microorganisms as well. 

Tetra packs block light completely,  preserving photosensitive vitamins like vitamin A, B2, B6, B12, C and K. 

Usually, liquid food packed in tetra pack cartons does not require preservatives. 

What are the myths related to tetra packaging? 

There's a belief that tetra packaged milk requires boiling. However, tetra packed milk is UHT (Ultra High Temperature) treated, and is filled into pre-sterilised packages. Thus, there's no risk of contamination, and therefore, boiling is not necessary before use.

There's a myth that the milk in tetra packs is not safe for children. However, tetra packed milk is known as one of the most sterile milk available in the market. Therefore, there is no harm in consuming tetra packed milk for children. 

Therefore, tetra packaging is one of the smartest solutions for food packaging, given its convenience and the numerous benefits that it offers. 

Article written by: Dinusha Rasanjalee

Post designed by: Savindu Sumuditha

References:

https://www.researchgate.net/figure/Wall-layers-of-Tetra-Pak-aseptic-packaging_fig1_29081679

https://www.pmg.engineering/tetra-packs-are-they-smart-solution-for-packaging/

https://www.ift.org/news-and-publications/food-technology-magazine/issues/2003/may/columns/products-and-technologies_packaging

ජාන විකරණය කරන ලද ආහාර

ජාන විකරණය කරන ලද ආහාර යනු මොනවාද?

ස්වභාවිකව සිදු නොවන ආකාරයට, ජානමය ද්‍රව්‍ය විකරණය කරන ලද ජීවීන්ගෙන්, සම්භවය වන ආහාර ජානමය වශයෙන් වෙනස් කරන ලද ආහාර (GMF) ලෙස හැඳින්වේ. නව ජාන අනුපිළිවෙලක් එකතු කිරීම, නිශ්චිත ජාන අනුක්‍රමයක් ඉවත් කිරීම හෝ ජීවියෙකුගේ ජානමය ද්‍රව්‍යවල පවතින ජාන අනුක්‍රමයක් වෙනස් කිරීම මගින් මෙම වෙනස් කිරීම සිදු කළ හැක. "නවීන ජෛව තාක්‍ෂණය" හෝ "ජාන තාක්‍ෂණය" මෙන්ම "ප්‍රතිසංයෝජක DNA තාක්‍ෂණය" හෝ "ජාන ඉංජිනේරු විද්‍යාව" මෙම විශේෂිත තාක්‍ෂණය විස්තර කිරීමට භාවිතා කරන අනෙකුත් යෙදුම් වේ.

ජානමය වශයෙන් වෙනස් කරන ලද ආහාර වර්ග මොනවා ද?

මෙවැනි ආහාර බෝග කිහිපයක් දැනට ආහාර ප්‍රභවයන් ලෙස භාවිතා කරයි. ඉරිඟු, වම්බටු, අන්නාසි, සෝයා බෝංචි, පැපොල්, අර්තාපල්, කැනෝලා, ඇපල්, බීට්රූට් සහ සමර් ස්කොෂ් (summer squash) එවැනි බෝග ඒ සඳහා උදාහරණ වේ. නමුත් බොහෝ අවස්ථාවලදී, ජානමය වශයෙන් වෙනස් කරන ලද භෝග, සෘජුවම භාවිතයට වඩා, ආහාර නිශ්පාදන සඳහා අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය සැකසීමට යොදා ගනී. කෝන් ස්ටාර්ච්, කෝන් සිරප්,කෝන් ඔයිල්, සෝයාබීන් ඔයිල්, කැනෝලා ඔයිල්, වැනි දෑ සහ සීනි ආදිය එලෙස නිපදවන ආහාර අමුද්‍රව්‍ය වේ. තවද වගා කරන GM භෝග බොහොමයක් සත්ත්ව ආහාර සඳහා ද භාවිතා වේ. එනමුත්, ජාන විකරණය කරන ලද සත්ත්ව ආහාර නිෂ්පාදන වෙළඳපොලේ බහුලව  දක්නට නොමැත. එලෙස නවීකරණය කරන ලද අත්ලාන්තික් සැමන් වර්ගයක් වන ‘AquAdvantage සැමන්’ පරිභෝජනය සඳහා ඇතැම් රටවල් අනුමැතිය ලබා දී ඇත. 

GM ආහාරවල වාසි 

GM ආහාරවල වාසි හෝ ධනාත්මක බලපෑම් කිහිපයක් තිබේ. පළිබෝධ ප්‍රතිරෝධය වැඩි වීම GM භෝග වල ඇති ප්‍රධාන වාසියකි. Bacillus thuringiensis corn හෙවත් BT corn වැනි GM ආහාර වගා කිරීමෙන් ගොවීන්ට පළිබෝධනාශක භාවිතයෙන් වැළකී, නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩු කර ගත හැක. එමෙන්ම, වල් නාශක ප්‍රතිරෝධී බව,  සමහර GM භෝග වල ලක්ෂණයකි. ඊට අමතරව, රෝග වලට ඔරොත්තු දෙන ශාක ප්‍රභේද නිපදවීම මෙම තාක්ෂණයේ තවත් භාවිතයකි. මෙවැනි රෝගවලට ඔරොත්තු දෙන බෝග වර්ග හරහා එලදාවේ ගුණාත්මක බව සහ අස්වනු ප්‍රමාණය වැඩි කර ගත හැක. තවද එමඟින් පළිබෝධනාශක භාවිතය අවම කිරීම හරහා නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ. කෘෂි රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතා කොට වගා කළ බෝග අනුභව කිරීමට අකමැති පාරිභෝගිකයින්ට මෙම බෝග විසඳුමක් වේ. දැඩි දේශගුණික තත්ත්ව වලට ප්‍රතිරෝධී, එනිසාම ඉහළ අස්වැන්නක් ලබා දෙන භෝග ප්‍රභේදයන් නිපදවීම GM තාක්ෂණයේ තවත් වාසියකි. අධික සීතලට ඔරොත්තු දෙන අර්තාපල්, නියඟය සහ අධික ලවණතාවයට ඔරොත්තු දෙන බෝග එවැනි ප්‍රභේදයන් සඳහා උදාහරණ වේ. ඉහළ පෝෂණ ගුණය, ඇතැම් GM ආහාරවල ලක්ෂණයක් වන අතර එය ජනගහනයේ පෝෂණ අවශ්‍යතා අනුව වෙනස් කිරීම සිදු කළ හැකිය. නිදසුනක් වශයෙන්, විටමින් A ඌනතාවය නිසා ඇතිවන අන්ධභාවයට පිළියමක් ලෙස හඳුන්වා දී ඇති බීටා-කැරොටින් (විටමින් A) බහුල "රන් සහල්" දැක්විය හැකිය.

GM ආහාර වලට එරෙහි විවේචන මොනවාද?

පාරිසරික උපද්‍රව, මානව සෞඛ්‍ය අවදානම සහ ආර්ථික ගැටලු GMF සම්බන්ධ වඩාත් අවධානය යොමු වන ගැටලු වේ. ආසාත්මික හෝ විෂ සහිත ප්‍රතික්‍රියා ඇති කළ හැකි ආහාර නිෂ්පාදනය, අනපේක්ෂිත හෝ අනතුරුදායක ජාන වෙනස්වීම්, ජීවී විශේෂ අතර අනවශ්‍ය ලෙස ජාන හුවමාරු වීම ආදිය GMF වලට එරෙහිව මතු වී ඇති ඇතැම් විවේචන අතර වේ. GM ආහාර වාණිජකරණය කිරීමට අවසර දීමට පෙර, ඒවා ආරක්ෂිත බව සහතික කිරීම සඳහා FDA විසින් ඒවා ඇගයීමට ලක් කරයි. ජාන විකරණය කළ ශාක සහ සතුන් නියාමනය කරනු ලබන්නේ FDA, එක්සත් ජනපද පරිසර ආරක්ෂණ ඒජන්සිය (EPA) සහ එක්සත් ජනපද කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව (USDA) විසිනි. GM ආහාර මිනිසුන්ට, සතුන්ට, ශාකවලට සහ පරිසරයට බලපාන ආකාරය අඛණ්ඩ අධීක්ෂණය තුළින් ඒවායේ  ආරක්ෂාව සහ ගුණාත්මකභාවය සහතික කිරීම මෙහිදී සිදු කෙරේ.

GM ආහාර ලේබල් කිරීම

නිසි ලෙස GMF ලේබල් කිරීම මඟින්, පාරිභෝගිකයන්ට එම ආහාර මිලදී ගැනීමේදී, මනා දැනුවත් භාවයකින් යුක්තව කටයුතු කිරීමට උපකාරී වේ. ඒ සඳහා "ජාන විකරණය කරන ලද (Genetically modified)" යන වාක්‍ය ඛණ්ඩය මෙන්ම, ඇතුළත් කළ ජානයේ බාහිර මූලාශ්‍රය වැනි  ආහාරයේ නවීකරණය කරන ලද ගුණාංග පිළිබඳ වැඩිදුර තොරතුරු නිසි ලෙස ලේබලයේ සඳහන් විය යුතුය. "ජාන විකරණය කරන ලද අමුද්‍රව්‍ය අඩංගු නොවේ "  වැනි වාක්‍ය මඟින් GMF පිළිබඳව පාරිභෝගිකයින් තුළ වැරදි වැටහීමක් ඇති කළ හැකි බැවින් ඒවා ලේබලයේ ඇතුළත් කිරීම සුදුසු නොවේ. ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළුව රටවල් 40කට අධික සංඛ්‍යාවක් විසින් ජාන විකරණය කරන ලද ආහාර ලේබල් කිරීමට අවශ්‍ය වන නීති ස්ථාපිත කර ඇත. 

GMF සම්බන්ධයෙන් රෙගුලාසි සහ රජයේ වගකීම

GMF සම්බන්ධයෙන් නීති ස්ථාපිත කර ඇති රටවල්, එමඟින් පාරිභෝගික සෞඛ්‍යය කෙරෙහි ඇති බලපෑම් තක්සේරු කිරීම කෙරෙහි දැඩි අවධානයක් යොමු කරයි. GM ආහාර ආශ්‍රිත රෙගුලාසි, රටවල් තුළ ස්ථාපිත කිරීමේදී, සෞඛ්‍ය සහ පාරිසරික අවදානම් මෙන්ම අදාළ පරීක්ෂණ, ලේබල් කිරීම ආදී වෙළඳාම ආශ්‍රිත කරුණු සැලකිල්ලට ගැනීම සිදු කරයි. ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, 1980 අංක 26 දරණ ආහාර පනත යටතේ එන, 2006 ආහාර (ජාන වෙනස් කළ ආහාර ආනයනය, ලේබල් කිරීම හා විකිණීම පාලනය කිරීමේ) නියෝග මඟින් ‍රට තුළ GMF නියාමනය සිදු කරනු ලබයි. එමඟින්, මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා ආහාරයක් ලෙස ජාන වෙනස් කළ ජීවීන්, ජාන වෙනස් කළ ජීවීන් අඩංගු හෝ සමන්විත ආහාර, ජාන වෙනස් කළ ජීවින්ගෙන් නිෂ්පාදනය කළ හෝ එම ජීවීන්ගෙන් නිපදවූ සංඝටක සහිත ආහාර සැලකිල්ලට ගනු ලබයි.

නියම කර ඇති රෙගුලාසි සහ මාර්ගෝපදේශවලට අනුකූලව නිෂ්පාදනය කෙරේ නම්, GM ආහාර, බෝග වගාව සහ ආහාර නිෂ්පාදනය සම්බන්ධයෙන් ලොව පුරා පවතින බොහෝ ගැටලුකාරී තත්ත්වයන් විසඳීමට සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආහාර සුරක්ෂිතතාවය තහවුරු කිරීමට උපකාරී වනු ඇත.

Genetically Modified Food

What are Genetically Modified Food?

Foods originating from organisms whose genetic material has been altered in a way that does not occur naturally are known as Genetically Modified Food (GMF). This alteration can be done by adding a new gene sequence, deleting a specific gene sequence, or by modifying an existing gene sequence in the genetic material of an organism.  "Modern biotechnology" or "gene technology," as well as "recombinant DNA technology" or "genetic engineering," are the other terms that are used to describe this particular technique. 

What type of foods are genetically modified?

Several GM crops are currently used as food sources. Corn, eggplant, pineapple, soybean, papaya, potato, canola, apple, sugar beet, and summer squash are few examples. In certain circumstances, the produce is consumed directly as food, but in majority of the cases, genetically modified crops are marketed as commodities, which are then processed into food ingredients such as cornstarch, corn syrup, corn oil, soybean oil, canola oil, and granulated sugar, etc. Most of the GM crops grown are used for animal feed as well. On the other hand, not many GM animal food products are there in the market right now. However, certain countries have approved the sale of ‘AquAdvantage salmon’, which is a type of genetically engineered Atlantic salmon. 

Advantages of GM food

There are several advantages or positive impacts of GM food. Increased pest resistance is one of the major benefits of GM crops. Growing GM foods like Bacillus thuringiensis corn (BT corn) can help farmers avoid using pesticides, which lowers the cost of getting a product to the market. Herbicide tolerance is another characteristic of some GM crops. In addition, disease-resistant plants are another application of this technology. Quality and the quantity of yield can be increased through these disease-resistant crop varieties. These crops help in reducing the use of pesticides, and hence the cost of production. Consequently, consumers who are not willing to consume food crops that have been treated with chemicals because of potential health hazards can rely on these food crops. Resistance for severe climatic conditions is another benefit of some GM crops, which leads to a higher yield. Such crops include cold tolerance potato and drought and high salinity resistant crops. Higher nutritional value is another characteristic of some GM food, and it can be altered according to the requirements of the population. For example, a strain of "golden rice'' containing a high content of beta-carotene (vitamin A) has been introduced to address blindness due to vitamin A deficiency.

What are the criticisms against GM food?

Environmental hazards, human health risks, and economic issues are the three most common concerns regarding GMF. Manufacturing of foods that can result in allergic or toxic reactions, unexpected or hazardous genetic modifications, and inadvertent gene transfers are some of the primary concerns that have been raised against GMF. Before authorizing GM foods for commercialization, the FDA evaluates them to ensure that they are safe. Genetically Engineered plants and animals are regulated by the FDA, the US Environmental Protection Agency (EPA), and the US Department of Agriculture (USDA). They consider how GM foods affect people, animals, plants, and the environment, while ensuring their quality and safety through continuous monitoring.

Labeling of GM food

Proper labeling of GMFs enables the consumers to make informed decisions during purchasing. When labeling these foods, the phrase “Genetically Modified”, along with further information on the modified properties, such as the external source of the inserted gene, should clearly be mentioned. Negative labeling, such as "GM free," is discouraged since it may give consumers a wrong impression regarding GM foods. More than 40 nations have established regulations concerning the labeling of genetically modified foods, including Sri Lanka.

Regulations and governments’ responsibility regarding GM food

Countries that have established legislations regarding GMFs, place a strong emphasis on assessing their impacts on consumer health. When establishing these regulations, health and environmental risks, as well as trade related concerns like potential testing and labeling have been taken into consideration. In Sri Lanka, the GM foods are being regulated by the   Food (Control of Import, Labeling and Sale of Genetically Modified Foods) Regulations 2006, which comes under the Food Act No. 26 of 1980. It regulates any genetically modified organism which has been intended as food for human consumption, any food containing or consisting of genetically modified organisms, and any food produced from or containing ingredients produced from genetic modification to ensure consumer safety. 

If produced adhering to the regulations and guidelines dictated, GM foods can address most of the issues pertaining to crop cultivation and food production in the world, consequently ensuring food security. 

Article prepared by: H.M. Nayomi Sanjalika Bandara

References -

Bawa, A. S., & Anilakumar, K. R. (2013). Genetically modified foods: safety, risks and public concerns-a review. Journal of food science and technology, 50(6), 1035–1046. https://doi.org/10.1007/s13197-012-0899-1

Food, Genetically modified. (n.d.). Retrieved 05 03, 2022, from World Health Organization: https://www.who.int/health-topics/food-genetically-modified#tab=tab_1

Genetically engineered foods. (2020, 08 20). Retrieved 05 01, 2022, from National Library of Medicine: https://medlineplus.gov/ency/article/002432.htm

GMO Crops, Animal Food, and Beyond. (2022, 02 17). Retrieved 5 2, 2022, from US food and drug administration: https://www.fda.gov/food/agricultural-biotechnology/gmo-crops-animal-food-and-beyond

Maghari, B. M., & Ardekani, A. M. (2011). Genetically modified foods and social concerns. Avicenna journal of medical biotechnology, 3(3), 109–117.

What Foods are Genetically Modified? (2016, 08 15). Retrieved 05 03, 2022, from Best Food Facts: https://www.bestfoodfacts.org/what-foods-are-gmo/

Whitman, D. B. (2000, 04). Genetically Modified Foods: Harmful or Helpful? . Retrieved 05 03, 2022, from Discovery Guides: http://web.mnstate.edu/robertsb/307/ANTH%20307/genetically%20modified%20organisms.PDF

රසායනාගාරවල වගා කරන මස් ගැන ඔබ අසා තිබෙනවාද?

රසායනාගාර තුළ වර්ධනය කරනු ලබන මස් ආහාර ක්ෂේත්‍රයේ පසුගිය දශක දෙකක කාලය තුළ නැගී එමින් පවතින සංකල්පයක් ලෙස දැක්විය හැක. මෙසේ සකසන මස්, Cultured meat/ cultivated meat/cell-based meat හෝ clean meat ලෙසද හඳුන්වනු ලැබේ. රසායනාගාරවල වැඩුණු මස්, ආහාර තාක්ෂණවේදීන් සහ මස් නිෂ්පාදකයින් අතර ජනප්‍රිය සංකල්පයක් වේ.  එයට හේතු ලෙස මෙම නිෂ්පාදනය, ආහාරයක් ලෙස පරිභෝජනය කිරීමේ දී පවතින පහසු බව සහ සත්ත්ව ඝාතනයෙන් සපයන මස් සඳහා විකල්පයක් ලෙස භාවිතයට ඇති හැකියාව දැක්විය හැක. 

රසායනාගාරවල වගා කරන මස් (cultured meat) යනු මොනවාද?

ආහාර තාක්ෂණවේදීන්, රසායනාගාරවල වැඩුණු මස්, සැබෑ සත්ත්ව මස් ලෙසටම සලකනු ලබයි. සරලව කිවහොත්, ඒවා නිපදවනු ලබන්නේ සත්ත්ව ශරීරයෙන් පිටත, රසායනාගාර පරිසරයක් තුළ සත්ත්ව සෛල වගා කිරීමෙනි. මෙහිදී , ස්වභාවික සත්ත්ව පටකයකින් ලබාගන්නා සෛල ප්‍රගුණනය කිරීම සිදු කරන අතර, එහිදී අප දිනපතා පරිභෝජනය කරන ස්වභාවික මස්වල පවතින සංවේදී සහ පෝෂණීය ගුණාත්මය (sensory and nutritional qualities) අනුකරණය කිරීම ද සිදු වේ. රසායනාගාර තුළ වර්ධනය කරන මස් නිෂ්පාදනයේදී, එම මස් වල වයනය, ස්වාභාවික මස් වල පවතින වයනයට සමාන වන අයුරින් පවත්වා ගනී. සාම්ප්‍රදායික මස් නිෂ්පාදනයේදී සිදු කරන, සතුන් බෝ කිරීම, හීලෑ කිරීම හා ඝාතනය කිරීම යනාදියෙන් වැළකී, පාරිභෝගිකයින් විසින් අපේක්ෂිත රසයම සහිතව කුකුළු මස් ඇතුළු මස් වර්ග, මාළු ෆිලට්, හැම්බර්ගර්, බේකන් වැනි මස් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන මෙම තාක්ෂණය තුළින් නිපදවිය හැකියි.

2013 වර්ෂයේදී ලන්දේසි ජාතික විද්‍යාඥ ‘Mark Post’ විසින් රසායනාගාරයක් තුළ වගා කර සකසන ලද බර්ගර්, ප්‍රථම වරට ලොවට හඳුන්වා දුන් අතර, වසර දෙකකට පසුව විද්‍යාගාරවල මස් නිෂ්පාදනය සඳහා ප්‍රථමවරට සමාගම් හතරක් ක්ෂේත්‍රයට පිවිසෙන ලදි. මේ වෙනවිට මහාද්වීප 6 ක සමාගම් 60 කට අධික සංඛ්‍යාවක් මෙම සංකල්පය, වාණිජමය වශයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීම ඉලක්ක කර ගනිමින් කටයුතු කරයි. සෛල වගා කිරීමේ විද්‍යාව (cell culture), පියවි සෛල ජීව විද්‍යාව (stem cell biology), පටක ඉංජිනේරු විද්‍යාව (tissue engineering) , පැසවීම (fermentation), රසායනික හා ජෛව ක්‍රියාවලි ඉංජිනේරු විද්‍යාව (chemical and bio process engineering) පිළිබඳ සියවස් ගණනාවක දැනුම, විද්‍යාගාරවල වැඩුණු මස් නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයේ පැවැත්මට සහ උන්නතියට දායක වෙමින් පවතී. ආහාර කර්මාන්තයේ මෙම විස්මිත නිපැයුම, නිෂ්පාදනය කිරීම සිදු වන්නේ සමාගම් සුළු සංඛ්‍යාවකින් වූවත්, ලොව පුරා සමාගම් සිය ගණනක් සහ අධ්‍යාපනික ආයතන හා අනුබද්ධිත රසායනාගාර රැසක්, එහි නිෂ්පාදනය පුළුල් කිරීම පිළිබඳ පර්යේෂණ පවත්වනු ලබයි.

රසායනාගාරවල මස් වගා කරන්නේ කෙසේද?

රසායනාගාරවල සකසන මස් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියට සති 2-8 අතර කාලයක් ගතවන අතර, එම කාල පරාසය,  අවසානයේ නිපදවෙන මස් වර්ගය මත රඳා පවතී. විද්‍යාගාරවල වැඩුණු මස් නිෂ්පාදනයේ පළමු පියවර වන්නේ සත්ත්වයෙකුගෙන් ප්‍රාථමික සෛල (බීජ සෛල) ලබාගැනීමයි. මෙය සිදු කරනු ලබන්නේ සජීවී සත්ත්වයෙකුගේ මාංශ පේශි සෛල කුඩා සංඛ්‍යාවක්, ප්‍රවේශමෙන් ඔවුන්ගේ සිරුරෙන් ඉවත් කර ගැනීමෙනි. පසුව, ලබාගත් සෛල, ජෛව ප්‍රතික්‍රියකාරක තුළදී (bio reactors) වර්ධනය කරවනු ලබයි. සත්ත්වයෙකුගේ ශරීරය තුළදී සැපයෙන අන්දමට සමාන වන අයුරින්, සෛල වර්ධනයට අවශ්‍ය මූලික පෝෂ්‍ය පදාර්ථ වලින් පෝෂණය වන, ඔක්සිජන් වලින් පොහොසත් සෛල වගා කරන මාධ්‍යයක් මෙහිදී භාවිතා වේ. එසේ සපයනු ලබන පෝෂ්‍ය පදාර්ථවලට, ඇමයිනෝ අම්ල, ග්ලූකෝස්, විටමින්, අකාබනික ලවණ, අතිරේක ප්‍රෝටීන සහ හෝමෝන වැනි වර්ධන සාධක ඇතුළත් වේ. අවසන් නිෂ්පාදනය මඟින්, ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමට අපේක්ෂිත ස්වභාවික මස් වර්ගයේ ව්‍යූහය සහ සං‍යුතිය මත, වගා මාධ්‍යයේ සංයුතිය වෙනස් කිරීම සිදු වේ.

මීලඟ පියවර ලෙස සෛල ප්‍රගුණනයට ලක්කිරීම දැක්විය හැකියි. එහිදී බීජ සෛල මඟින්, සෛල විශාල සංඛ්‍යාවක් ලබා ගැනීම සිදු වේ. මෙම ක්‍රියාවලියේදී, pH අගය, ද්‍රාවිත ඔක්සිජන් සහ කාබන් ඩයොක්සයිඩ් සාන්ද්‍රණය, වැදගත් පෝෂක සහ පරිවෘත්තීය අපද්‍රව්‍ය සාන්ද්‍රණය අධීක්‍ෂණය කිරීම සිදු වේ. කෙසේ වෙතත්, මස් සඳහා පවතින වෙළඳපල ඉල්ලුම සපුරාලීමට අවශ්‍ය පරිමාණයෙන් සෛල නිපදවීම සඳහා, වර්තමාන රසායනාගාර වල පහසුකම් ප්‍රමාණවත් නොවන බව, බොහෝ ආහාර කර්මාන්තකරුවන්ගේ මතයයි.

ප්‍රගුණනය කිරීමෙන් අනතුරුව අනුගමනය කළ හැකි පියවරක් ලෙස, Scaffolding දැක්විය හැකියි. මෙහිදී, කොලැජන් සහ ස්වභාවික මස් වල දැකිය හැකි අනෙකුත් අභ්‍යන්තර ව්‍යුහයන් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සිදු වේ. මෙම ක්‍රියාවලිය තවමත් පර්යේෂණ මට්ටමේ පවතින අතර, Scaffolding අවශ්‍ය නොවන බර්ගර්, නගට්ස් සහ සොසේජස් වැනි නිශ්චිත ව්‍යූහයක් නොමැති මස් (unstructured meat) දැනටමත් විද්‍යාගාර තුළ නිෂ්පාදනය වෙමින් පවතී. ස්වභාවික ස්වරූපයට ආසන්න, විවිධ වර්ගයේ මස් සෑදීම සඳහා, ආහාරයට ගත හැකි ත්‍රිමාණ (3D) Scaffolds නිර්මාණය කිරීම අභියෝගයක් වී ඇත. මේ වන විට භාවිතා වන Scaffolds, සත්ත්ව පටක වලින් ලබාගන්නා කොලැජන් සහ ජෙලටින් මත පදනම් වේ. මෙම Scaffolding භාවිතා කරමින්, නිෂ්පාදකයාට රසායනාගාරයේ වැඩුණු සෛල, steak හෝ සැමන් sashimi බවට වූවත් පරිවර්තනය කළ හැකිය. හොඳම ස්වභාවික පෙනුම පවතින Scaffolds  හඳුන්වා දීම සඳහා නිවිති කොළ, artichokes, පිෂ්ඨය භාවිතයෙන් මුද්‍රිත ලෙගෝ කැබලි, ජෙලටින්, බිම්මල් මුල් සහ textured සෝයා ප්‍රෝටීන් භාවිතා කිරීම වැනි විවිධ ශිල්පීය ක්‍රම අනුගමනය කෙරේ. 

මීළඟ ප්‍රධාන පියවර ලෙස, සෛල වැඩෙන මාධ්‍යවල සංයුතිය වෙනස් කරමින් එහි පවතින නොමේරූ සෛල, කංකාල පේශි, මේදය සහ සම්බන්ධක පටක වලට විශේෂණය කරවීම සිදු කරනු ලබයි. ස්වාභාවික මාංශ පේශි පටකයක් තුළ පවතින ලෙසට, එනම් පේශි තන්තු, මේද සෛල (adipocytes) හෝ අනෙකුත් පරිණත සෛල වර්ග වලට සෛල විශේෂණය මේ හරහා සිදු කළ හැකිය. රසායනාගාරයේ වැඩුණු මස් වල පේශී තන්තු වල දිග, විෂ්කම්භය සහ ප්‍රෝටීන් අන්තර්ගතය සෛල වර්ධනය වන මාධ්‍යයේ සංයුතිය සහ සපයනු ලබන තත්ත්ව මත රඳා පවතී. මේ අනුව, ස්වභාවික මස්වල අඩංගු මාංශ පේශි තන්තු වලට වඩා රසායනාගාර තුළ වැඩෙන මස් වල එම පරාමිතීන් බෙහෙවින් අඩු විය හැකිය. මෙසේ රසායනාගාරයක් තුළ විශේෂණය කරවූ පේශි පටක, මීළඟට molding, වර්ණ ගැන්වීම, රස ගැන්වීම, ප්‍රෝටීන් අතිරේක එක් කිරීම වැනි සම්ප්‍රදායික ආහාර සැකසුම් ක්‍රම මගින් අවසාන නිෂ්පාදන බවට පත් කෙරේ. අවසාන වශයෙන්, ඇසුරුම් කිරීම සිදු කරනු ලබයි. 

වැදගත් කරුණ වන්නේ, පිසීම, ග්‍රිල් කිරීම, බේක් කිරීම හෝ බැදීම මඟින්, අප ප්‍රිය කරන, සුපුරුදු මස් ආශ්‍රිත ආහාර වර්ග සැකසීම සඳහා, මෙසේ රසායනාගාර වල සකසන ලද මස් නිෂ්පාදන භාවිතා කළ හැකි වීමයි.

රසායනාගාරවල වගා කරන ලද මස් ඇත්තෙන්ම මස් ද?

සරලව පැවසුව හොත්, පිළිතුර ඔව්! රසායනාගාරවල වැඩුණු මස් ඇත්තෙන්ම මස් ලෙස සැලකිය හැක්කේ එහි අඩංගු වන්නේ අප සම්ප්‍රදායිකව ‘මස්’ ලෙස අනුභව කරන  සත්ත්වයෙකුගේම සෛල වන බැවිනි. මේ දෙක අතර ඇති එකම වෙනස නම්, වගා කළ මස් යනු සජීවී සතෙකුගෙන් ලබාගත් සෛල වන විට, සාම්ප්‍රදායික මස් වනුයේ මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා මරා දමන සතුන්ගෙන් සෘජුවම ලබාගත් පේශී පටකය වීමයි . මෙසේ නිපදවෙන මස්, කර්මාන්ත ශාලාවක හෝ ගොවිපලක වෙනුවට, විද්‍යාගාරයක වගා කරන සැබෑ සත්ව මාංශ සෛල වන බැවින් ඒවා කෘත්‍රිම මස් ලෙස නම් කිරීම බොහෝ විද්‍යාඥයින් ප්‍රතික්ෂේප කරයි. මෙසේ වගා කරන ලද මස් සහ සාම්ප්‍රදායික මස් අතර ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් තවදුරටත් අවම කරගනිමින්, පාරිභෝගිකයා විසින් අපේක්ෂිත නියම වයනය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ලොව පුරා පර්යේෂණ සිදු කරනු ලබයි.

රසායනාගාරවල වැඩුණු මස් ආහාරයට ගැනීම සෞඛ්‍ය සම්පන්නද?

රසායනාගාර තුළ මෙම මස් සැකසීමේදී, සෛල වගා කරන මාධ්‍යයේ සහ අවසාන නිෂ්පාදනයේ ඇති, සෞඛ්‍යයට අහිතකර සාධක අඩු කිරීමට හෝ ඉවත් කිරීමට නිෂ්පාදකයින්ට ඇති හැකියාව හේතුවෙන් මේවායේ සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ සාම්ප්‍රදායික මස්වලට වඩා වැඩි විය හැකි බව විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි. නිදසුනක් ලෙස, අධික කොලෙස්ටරෝල් සහ සංතෘප්ත මේද ප්‍රමාණය නිසා මස් අනුභවය නිදන්ගත රෝග ඇතිවීමට හේතු විය හැකි බව බොහෝ දෙනා දන්නා කරුණක්. නමුත් රසායනාගාරවල වගා කළ මස් සැකසීමේදී අවශ්‍ය ලෙසට හානිකර කොලෙස්ටරෝල් සහ සංතෘප්ත මේද ප්‍රමාණයන් පාලනය කිරීමට හැකි බැවින්, එම ගැටළුවෙන් රසායනාගාරවල සකසන මස් නිදහස් වනු ඇති. එමෙන්ම, සත්ත්ව පාලන කර්මාන්තයේදී, ප්‍රතිජීවක බහුලව භාවිතා කරනු ලබන බැවින්, සාම්ප්‍රදායික මස් පරිභෝජනය ප්‍රතිජීවක සඳහා ප්‍රතිරෝධය (antibiotic resistance) පිළිබඳ ගැටළු පැන නංවමින් පවතී. එහෙත්, විද්‍යාගාරවල වැඩුණු මස්, බැක්ටීරියා වලට ඔරොත්තු දෙන බැවින්, එයට ප්‍රතිජීවක අවශ්‍ය නොවන තරම්‍ ය. එසේම, සාම්ප්‍රදායික මස් නිෂ්පාදනයේදී සතුන්ගේ මල ද්‍රව්‍ය අවසන් නිෂ්පාදනයට එක් වීම ඉතා සැලකිල්ලට බඳුන් වන ගැටළුවකි. නමුත් රසායනාගාර වල මස් වගා කිරීමේදී එවැන්නක් සිදු නොවේ.

කෙසේ වෙතත්, රසායනාගාරවල වැඩුණු මස්, මිනිස් සෞඛ්‍යයට හානිදායක වීය හැකි අවස්ථා ද පවතී. පර්යේෂකයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ, වගා කළ මස් අපගේ ආහාර වේලට ජානමය වශයෙන් නිර්මාණය කරන ලද/ වෙනස් කරන ලද සෛල හඳුන්වා දෙන බවයි. මිනිස් සිරුර තුළ වේගයෙන් වර්ධනය විය හැකි මෙම ජානමය වශයෙන් විකරණය කරන ලද සෛල, ශරීරගත වීමේ බලපෑම් පිළිබඳව වැඩිදුර පර්යේෂණ සිදු කිරීම අවශ්‍ය වේ. මෙයට හේතුව නම්, මෙම ජානමය වශයෙන් විකරණය වූ සෛල, පිළිකා සෛලයක් මගින් ප්‍රදර්ශනය කරන ලක්ෂණ පෙන්නුම් කිරීමයි. මේ අනුව, tumors හෝ පිළිකා ඇති කරන සෛල නිර්මාණය කිරීමට මෙම මස් වලට ඇති හැකියාව, අනාගත පර්යේෂණ සඳහා සැලකිල්ලට ගත යුතුය. එසේම, සමහර පර්යේෂණයන් සොයාගෙන ඇත්තේ, රසායනගාර තුළ පියවි සෛල වගා කිරීමේදී, සෛල වර්ධනය හා බෙදීම පාලනය කිරීම සඳහා වගකිව යුතු, වැදගත් පිළිකා මර්දනකාරකයක් වන එක්තරා ජානයක විකෘති ඇති විය හැකි බවයි. තවත් ප්‍රධාන සෞඛ්‍ය ගැටලුවක් විය හැක්කේ, වගා කළ මස් සෛලවල ක්‍රියාකාරී ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් නොමැති බැවින්, ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ඇතුළු වීමක් සිදු වුවහොත්, බැක්ටීරියා සහ දිලීර වර්ධනය සහ අනෙකුත් ව්‍යාධිජනකයින්ගේ වර්ධනය සඳහා ඉහළ සම්භාවිතාවක් පැවතීමයි.

මෙම තාක්ෂණය සත්ව හිංසනය තුරන් කිරීමට විසඳුමක් ද? 

සෑම වසරකම ගොඩබිම් සතුන් බිලියන 70කට අධික ප්‍රමාණයක් සහ සාගර ජීවීන් ට්‍රිලියන ගණනක් මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා මරා දමනු ලැබේ. එසේ වුවද, මස් වල රසය, පෝෂණය සහ ආහාර සම්ප්‍රදායන් කෙරෙහි පාරිභෝගිකයන් ලබා දී ඇති වටිනාකම ඉතා ඉහළය. රසායනාගාර වල වගා කරන මස් , සාමාන්‍ය මස් සඳහා වන, සත්ත්ව හිංසනයෙන් තොර විකල්පයක් වන්නේ, එමඟින් ආහාර සඳහා සතුන් ඇති කිරීම සහ මරා දැමීම අනවශ්‍ය වන බැවිනි.

එහෙත්, සමහර විද්‍යාඥයන්ගේ අදහස නම්, ජීවී සතෙකුගෙන් නිස්සාරණය කරන බීජ සෛල, බයොප්සි ක්‍රමය මඟින් ලබා ගන්නා බැවින්, රසායනාගාර තුළ වගා කළ මස් 100% සත්ත්ව කෲරත්වයෙන් තොර නොවන බවයි. මෙම ක්‍රියාවලිය වේදනාකාරී වන අතර විශාල ඉඳිකටු භාවිතා කිරීම නිසා සතුන්ට අපහසුතාවයක්ද ඇති විය හැකිය. එසේ වුවද, ආහාර කර්මාන්තයේ නියැලෙන්නන්, සත්ත්වයින්ට මෙම වේදනාවෙන් සහනයක් ලබා දීම සඳහා, සාමාන්‍ය නිර්වින්දන ක්‍රම භාවිතා කරන අතර, එමඟින් සත්ත්වයාට අත්විඳින්නට වන්නේ තාවකාලික අපහසුතාවයක් පමණී.

වගා කළ මස් නිෂ්පාදනය සහ එහි අනාගතය

2020 දී, සිංගප්පූරුවේ පාරිභෝගිකයින්ට විද්‍යාගාරවල සකසන ලද කුකුළු මස් රස බැලීමට පළමු අවස්ථාව ලැබුණි. ඒ ඔවුන්ගේ රජය විද්‍යාගාරවල වැඩුණු මස් විකිණීම අනුමත කිරීමෙන් පසුවයි. "1880" නම් සිංගප්පූරු අවන්හල, ඉතිහාසයට එක් වුණේ, ඇමරිකාවේ කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්තය පදනම් කරගත් සමාගමක් වන Eat Just විසින් නිෂ්පාදනය කරන ලද රසායනාගාර වල සැකසූ කුකුල් මස්, ලොව ප්‍රථම වරට වාණිජ අලෙවිය සිදු කිරීමෙනි. ලොව පුරා සිටින සාම්ප්‍රදායික මස් නිෂ්පාදකයින්ගෙන් USDA (එක්සත් ජනපදයේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව) සහ FDA (ආහාර හා ඖෂධ පරිපාලනය) වෙත “මස්” සඳහා වන නිර්වචනය වෙනස් කරන ලෙසට ඉල්ලා පෙත්සම් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැන නැගීම හේතුවෙන්, තවමත් ඇමරිකාවේ සහ අනෙකුත් නිෂ්පාදන සමාගම් පවතින රටවල්වල, මෙසේ වගා කරන ලද මස් වාණීජ අලෙවියට පැමිණ නොමැත.

පෙර කී ප්‍රශ්නය සහ වගා කළ මස්වල සෞඛ්‍ය ගැටළු හැරුණු විට, මෙම කර්මාන්තය, විශාල පරිමාණයේ නිෂ්පාදනය සඳහා, සෛල මාධ්‍ය වලට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය ලබා ගැනීම, ජෛව ක්‍රියාවලි සැලසුම් කිරීම සහ Scaffolding වැනි ප්‍රධාන අභියෝග කිහිපයකට මුහුණ දෙයි. එසේම, නව සමාගම්වල අවශ්‍යතාවය, ආයෝජන සහ ආහාර විද්‍යාඥයින්ගේ උපරිම දායකත්වය ලබා ගැනීමද මේ සඳහා වැදගත් වේ.

සත්ත්ව හිංසනයෙන් තොර සහ පාරිභෝගිකයාට පවතින පහසුව සැලකූ විට, රසායනාගාරවල සකසන මස්, ආහාර විද්‍යාවේ විශිෂ්ට නවෝත්පාදනයන්ගෙන් එකක් වන අතර එය ආහාර ලෝකයේ දීප්තමත් අනාගතය  මොනවට පිළිඹිබු කරයි.

Lab-grown meat: The future of food?

Lab-grown meat, which is also known as cultured meat/ cultivated meat/ cell-based meat or clean meat, is a concept emerging over the past two decades in the food world. Lab-grown meat is a popular concept among food technologists and meat producers due to its ability to act as an alternative for the disastrous meat slaughtering and production by livestock agriculture.

What is lab-grown meat? 

Lab-grown meat is known as genuine animal meat among food technologists. In simple terms, they are produced by cultivating animal cells directly outside the animal body and inside a laboratory. They are produced by proliferating the cells, obtained from a particular natural animal tissue, encouraging the replication of sensory and nutritional profiles of conventional meat that we consume every day. Lab-grown meat is able to be shaped into cuts of meat with the same natural meat texture. Consumers are able to experience the same taste that they have known for years about poultry meat, fish filet, hamburger, bacon, without the need to breed, confine or slaughter animals to create real meat products.                           

In 2013, the first cultivated meat burger was revealed to the world by the Dutch scientist, Mark Post. Two years later, the world’s first ever four companies for lab-grown meat production were established. The cultivated meat industry is now grown worldwide, with over 60 companies in 6 continents, aiming the commercial production of lab-grown meat. The centuries of knowledge in cell culture, stem cell biology, tissue engineering, fermentation, chemical and bioprocess engineering has preceded in the field of lab-grown meat production. This novel product is currently manufactured only by a few companies, whilst hundreds of companies and academic laboratories worldwide are conducting research on broadening its production. 

How is lab-grown meat made?

The process of lab-grown meat production is expected to take 2-8 weeks, which can depend on the final product type. The first step in lab-grown meat production is to acquire and bank stem cells from an animal. This is done by carefully removing a small number of muscle cells from a living animal. The acquired cells are then grown in bioreactors. The oxygen rich cell culture medium is fed with basic nutrients that are needed for the cell growth, similar to what the animal  body offers. The nutrients include, amino acids, glucose, vitamins, inorganic salts, supplement proteins and growth factors like hormones. The composition of the cell culture media depends on the structure and chemical make-up of the natural meat, which is aimed to be replaced by the final product. Thus, scientists change the composition of the medium accordingly.

The next step is known as subjecting the cells to proliferation, where the seed cells are proliferated to achieve large cell numbers. During this process, pH, dissolved oxygen and carbon dioxide concentration, important nutrient and metabolic waste concentration are monitored. However, the current laboratory and manufacturing facilities do not meet the that is required to satisfy the market demand. 

Scaffolding is a step that can be followed by proliferation, and it is done to mimic collagen and other internal structures of natural meat. This process is still under research, whilst “unstructured” lab-grown meat like burgers, nuggets and sausages, which do not need the scaffolds, are already in production. Creating scaffolds that are 3D and edible, in the best possible way, to make different types of realistic meat, has become a challenge. So far, the introduced scaffolds are based on collagen and gelatin, which are animal derived. Using these scaffoldings, the producer can transform the lab grown cells into steak or even to salmon sashimi. Companies and researchers practice the use of spinach leaves, artichokes, long threads of starch printed into Lego pieces, gelatin, mushroom roots, textured soy protein etc. in order to introduce the best natural-like scaffoldings to the meat product.

Changes in the composition of the culture media are done in order to trigger the differentiation of  immature cells into skeletal muscle, fat and connective tissues that make up the final meat product. The cells are differentiated into myotubes, adipocytes or other mature cell types, just as  in a natural muscle tissue. It is worth noting that the length, diameter and the protein content of the myofibers depend on the composition and the conditions of the culture media. Thus, these parameters might be much lower than that of the real muscle fibers. The differentiated cells are then turned into the final products by preparation through conventional food processing techniques such as molding, coloring, seasoning, supplementation of proteins etc., which is followed by packaging.

The final cultured meat product can be real cuts of meat which are ready to be marinated, breaded, grilled, baked or fried, in order to obtain the usual meat dish that we enjoy. 

Is lab-grown meat actually meat?

In a simple form, the answer would be Yes! Lab-grown meat is real meat because it contains the exact same animal cells that we traditionally consider as ‘meat’ – the flesh of an animal. The only difference between the two is that the cultured meat are cells harvested from a living animal, while conventional meat directly comes from animals that are slaughtered for human consumption. We cannot designate Lab-grown meat as artificial meat, because they are real animal flesh which are grown in a lab instead of a factory or a farm. Further research is conducted in order to investigate the textural advancements that can be done to cultured meat, to achieve the exact texture of conventional meat. 

Is lab-grown meat healthy to consume?

The scientists claim that the health benefits of lab-grown meat can be higher than that of the conventional meat, since the producer has the potential to reduce or remove negative health factors in the culture medium and the final product, through the process line. As it is a well-known factor that eating meat can lead to chronic diseases due to its high cholesterol and saturated fat content, cultured meat is out of that concern, since the food scientists can control the quantities of harmful cholesterol and saturated fat in each cut of meat. Moreover,  conventional meat consumption has raised awareness in antibiotic resistance as well, because of the heavy use of antibiotics in livestock agriculture. But, since lab-grown meat is pretty resilient against bacteria on its own, it requires fewer or no antibiotics. Also, it is important to consider that cultured meat will not be contaminated with fecal matter of animals, which is a huge concern towards the conventional meat production lines.

However, lab-grown meat has few negative impacts on human health as well. Researchers have pointed out the fact that cultured meat is introducing genetically engineered cells into our diets. Further researches are needed to be conducted regarding the disastrous effects of them, such as, the safety of ingesting rapidly growing genetically modified cell lines inside the human body. This is due the fact that genetically modified cells exhibit the characteristics of a cancerous cell. Thus, the creation of oncogenic or cancer-causing cells must be taken into consideration for future research. Also, some research has found that stem cell lines growing in a lab can acquire mutations in a certain gene, which is an important tumor suppressor responsible for controlling cell growth and division. Another major health concern can be contamination. Since cultured meat cells do not have a functioning immune system, there is a high likelihood for bacterial and fungal growth, and other pathogenic growth. 

Obliterating animal cruelty

Over 70 billion land animals and possibly trillions of marine creatures are killed for human consumption every year. However, people still give higher value to the taste and nutrition of meat dishes. Cultured meat is a cruelty-free alternative to meat, via which raising and killing of animals for food becomes unnecessary.

Still, some scientists suggest that cultured meat is not 100% cruelty-free, since the seed cells that are extracted from a living animal are obtained via biopsy. This process is painful and might be uncomfortable to the animals due to the use of large needles. Industrial personnel suggest the use of typical anesthesia to provide relief from pain, through which the animal will only experience a momentary twinge of discomfort.

Availability and Future of cultured meat

In 2020, consumers in Singapore got the first chance to taste lab-grown chicken, after their government approved the sale of lab-grown meat. The Singaporean restaurant “1880” was the first to mark the history as the first commercial sale of cultured chicken bite, which was produced by the California, USA based company Eat Just. Lab-grown meat is still to debut in the USA food shelves, due to the high number of petitions arising from conventional meat producers all over the world to the USDA (United States Department of Agriculture)  and FDA (Food and Drug Administration) to change the definition of “meat”. This has been petitioned as an attempt to stall lab-grown meat’s regulatory gains.

Other than the aforesaid issue and health concerns of cultured meat, the production in a significantly larger scale faces few main challenges like, cell line and culture media material availability, bioprocess design and scaffolding. Also, the requirement of new companies, investments and more contributions by the food scientists is important to fulfill as well.

It is salient to note that, the animal cruelty-free and convenient meat products developed by the cultured meat technology is one of the significant innovations in the food industry, and will represent the future of the food world with no doubt.

Prepared by: Ushenya Peiris

Post designed by:

References :

Is lab grown meat healthy and safe to consume? Available at : https://www.centerforfoodsafety.org/blog/6458/is-lab-grown-meat-healthy-and-safe-to-consume [accessed on 05/04/2022]

Lab grown meat: What is cultured meat and how is it made? Available at: https://sentientmedia.org/lab-grown-meat/ [accessed on 05/04/2022]

Learn about the Science of Cultivated meat and the challenges that must be addressed for commercial production. Available at: https://gfi.org/science/the-science-of-cultivated-meat/ [accessed on: 04/04/2022]

Scaffolds for the manufacture of cultured meat. Available at : https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34151657/ [ accessed on 05/04/2022]

Trends and ideas in technology, regulation and public acceptance of cultured meat. Available at: https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S2666833521000228?token=CD8E25B0A2E41A18B7861263441A05BF1023B78001505A921D8900FC7BEDB00D609EA66FE67F84DC1CE4C9FF303531C9&originRegion=eu-west-1&originCreation=20220405075659 [accessed on 05/04/2022]

What is lab-grown meat, and how is cultured meat made? Available at : https://thehumaneleague.org/article/lab-grown-meat [accessed on: 04/04/2022]

ආහාර ප්‍රකිරණය පිළිබඳව ඔබ නොදත් තතු

ආහාර ප්‍රකිරණය  යනු කුමක්ද?

ආහාර ප්‍රකිරණය  යනු අධිශීතනය (freezing) හෝ පැස්චරීකරණය (pasteurization) යන ආහාර පිරිසැකසුම් කිරීමේ ක්‍රම වලට සමාන ප්‍රතිඵල සපයන පිරිසැකසුම් කිරීමේ සහ සංරක්ෂණය කිරීමේ ක්‍රමයකි. හෙන්රි බෙකරල් නම් විද්‍යාධරයා 1895 දී ආහාර කල් තබා ගැනීම සඳහා මෙම ආහාර ප්‍රකිරණය පිළිබඳ අදහස මුලින්ම ඉදිරිපත් කර ඇත. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී එක්සත් ජනපද හමුදාව ප්‍රථම වරට ප්‍රකිරණය කළ ආහාර භාවිතා කර ඇති බවට තොරතුරු හමු වී තිබේ. 1958 දී පළමු වරට වාණිජමය වශයෙන් ආහාර ප්‍රකිරණය  කිරීම ආරම්භ විය. කුළුබඩු, අල, ළූණු, සහ බෙල්ලන් යන ආහාර අලෙවිය සඳහා ප්‍රකිරණය කළ පළමු ආහාර අතරට එක් වෙයි.

මෙම ක්‍රියාවලියේදී ආහාර අයනීකරණ ශක්තියට හෝ විකිරණයට නිරාවරණය වීම සිදු වේ. ප්‍රකිරණය යනු ආහාර විෂ වීමේ අවදානම අවම කිරීම, ආහාර නරක් වීම පාලනය කිරීම සහ සෞඛ්‍යයට හානියක් නොවන පරිදි හෝ පෝෂණීය හෝ සංවේදී ගුණාත්මයට හානියක් නොවන පරිදි ආහාරවල ආයු කාලය දීර්ඝ කළ හැකි ආරක්ෂිත, ඵලදායී සහ බහුලව භාවිතා වන ආහාර සැකසුම් ක්‍රමයකි. නිසි නිෂ්පාදන පිළිවෙත් (Good Manufacturing Practices) අනුගමනය කිරීම මගින් මෙම ආහාර වල ආරක්ෂිතතාවය හා මෙම ආහාර සැකසුම් ක්‍රමයේ ඵලදායි බව තව තවත් ඉහළ නංවා ගත හැක.

ආහාර ප්‍රකිරණය මගින් ආහාර විකිරණශීලී බවට පත් කිරීමක්, එහි පෝෂණ අගය අඩු කිරීමක්, එහි රසය, වයනය හෝ පෙනුම වෙනස් කිරීමක් සිදු නොවේ. මෙම ආහාර පරිරක්ෂණ ක්‍රියාවලිය මගින් ආහාර මත ඇතිවන බලපෑම ඉතා අල්ප වන අතර එමනිසා ප්‍රකිරණය  කරන ලද ආහාර හා ප්‍රකිරණය  නොකරන ලද ආහාර වෙන් කර හදුනා ගැනීම පවා අපහසුයි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO), ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය (FAO) සහ Codex Alimentarius Commission වැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධාන මෙම සංකල්පයට සහාය දැක්වීමට එක් වී සිටින අතර වර්තමානයේ, ලොව පුරා රටවල් 50කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ආහාර 60කට වැඩි ප්‍රමාණයකට ප්‍රකිරණය සඳහා අනුමැතිය ලබා දී ඇත.

ශ්‍රී ලංකාවේද, 1980 අංක 26 දරන ආහාර පනතේ කොටසක් ලෙස ප්‍රකිරණය සඳහා වන ජාතික රෙගුලාසි, Food (irradiation) regulations ලෙස, 2005 දී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. ශ්‍රී ලංකාවේ සෑම ආහාර ප්‍රකිරණ ක්‍රියාවලියක්ම මෙම නීතිවලට යටත්ව සිදු විය යුතුය. තවද ශ්‍රී ලංකාව තුල ප්‍රකිරණය සඳහා අනුමත ආහාර වර්ගද, ඒ ඒ ආහාර ද්‍රව්‍යයන් සඳහා භාවිතා කළ යුතු විකිරණ මාත්‍රාවන් ද මේ යටතේ දක්වා ඇත.

ආහාර ප්‍රකිරණ ක්‍රියාවලිය සිදු වන්නේ කෙසේද?

ඉහත සඳහන් පරිදි, නිශ්චිත විකිරණ ප්‍රභවයකින්, ආහාර විකිරණ ශක්තියට නිරාවරණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ආහාර ප්‍රකිරණය ලෙස හැඳින්වේ. ආහාර ප්‍රකිරණය  සඳහා සුදුසු විකිරණ ප්‍රභවයන් තුනක් ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාර සඳහා වන Codex General Standard මගින් ඉදිරිපත් කර ඇත. එම විකිරණ ප්‍රභවයන් වන්නේ ගැමා කිරණ (Gamma rays), එක්ස් කිරණ (X-rays) සහ ඉලෙක්ට්‍රෝන කදම්භ (Electron beam) යනාදියයි. මෙම ආහාර ප්‍රකිරණය  සදහා අඩු ශක්ති විකිරණ ප්‍රභවයන් වඩාත් යෝග්‍ය වේ. අඩු ශක්ති විකිරණ ප්‍රභවයන් මගින් ආහාරවල හෝ ඇසුරුම් ද්‍රව්‍යවල විකිරණශීලීතාවයක් ඇති නොකිරීම මීට හේතුවයි.

අයනීකරණ ශක්තිය විමෝචනය කරන "Irradiators" නම් උපකරණ තුළ ආහාර ප්‍රකිරණය  සිදු වේ. වර්තමානයේ මෙලෙස භාවිතයේ පවතින Irradiators වර්ග කිහිපයකි. උදාහරණ ලෙස Electron beam irradiator, Gamma irradiator (විකිරණ කුටියක් තුලදී ක්‍රියා කරවන), Gamma irradiator (දිය යටදී ක්‍රියා කරවන) සහ X-ray irradiator යනාදිය දැක්විය හැකි ය.  මෙම සියලු උපකරණ තුලදී, ආහාර විකිරණවලට නිරාවරණය වන අතර එමගින් ආහාර විෂ වීම සහ ආහාර නරක් වීම සදහා හේතු වන බොහෝ ජීවීන් විනාශ වේ. අයනීකරණ විකිරණ වල පවතින විනිවිද යාමේ හැකියාව හේතුවෙන්, බොහෝවිට ආහාර ද්‍රව්‍ය සම්පූර්ණයෙන්ම ඇසුරුම් කිරීමෙන් පසුව ප්‍රකිරණය කරනු ලැබේ. 

ප්‍රකිරණය  කළ හැකි ආහාර මොනවාද?

ආහාර ප්‍රකිරණ ක්‍රියාවලිය, සියලුම ආහාර නිෂ්පාදන සඳහා සුදුසු නොවේ. ප්‍රකිරණය  හේතුවෙන් රස හෝ වයනය වෙනස් වන ආහාර ප්‍රකිරණය  කළ නොහැක. කිරි නිෂ්පාදන, අධික තෙල් සහිත ආහාර සහ දියර බිත්තර (liquid eggs) මෙවැනි ආහාර සඳහා උදාහරණ වේ. නමුත් නැවුම් පලතුරු සහ එළවළු, ධාන්‍ය වර්ග, කුළුබඩු, මස් (කුකුල් මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් වැනි) සහ මස් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන, කටු සහිත බිත්තර (shell eggs), බෙල්ලන්, මුහුදු ආහාර සහ ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන, බල්බ (bulbs) සහ අල ( tubers) යනාදිය වැනි පුළුල් පරාසයක පවතින ආහාර නිෂ්පාදන සඳහා ප්‍රකිරණය භාවිතා කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, මෙම සියලු ආහාර නිසි උෂ්ණත්ව හා විකිරණ මාත්‍රා වලට යටත්ව ප්‍රකිරණය කළ යුතුය.

දැන් අපි ආහාර ප්‍රකිරණය කිරීමේ ප්‍රතිලාභ සලකා බලමු.

ආහාර ප්‍රකිරණ ක්‍රියාවලිය ආහාර සහ කෘෂිකාර්මික අමුද්‍රව්‍ය වල සෞඛ්‍යාරක්ෂිතතාව සහ පෝෂණ අගය පවත්වා ගැනීම හා වැඩි දියුණු කර ගැනීම සදහා වඩාත්ම විශ්වාසදායක හා ආරක්ෂිතම ක්‍රමයක් වන අතර ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් නිරෝධායන හා වෙළෙඳාම සම්බන්ධ බාධක ජය ගැනීමටද උපකාරී වේ.

ආහාර ප්‍රකිරණය  මගින් සැලකිය යුතු වාසි ගණනාවක් අත් කරගත හැක.‍ මෙහිදී ආහාර විෂ වීමට හේතු වන Salmonella, Campylobacter, Listeria සහ E-coli  යනාදී බැක්ටීරියා විනාශ වන බැවින් ආහාර විෂ වීම සහ අල සහ බල්බ (tubers and bulbs) පැළවීම වළක්වා ගත හැකිය. එමෙන්ම මෙමඟින් ආහාර නරක් වීමට හා ආහාර වල ගුණාත්මකභාවය අඩු වීමට හේතු වන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ඉවත් කිරීම හෝ අක්‍රිය කිරීම මගින් ආහාර වල ආයු කාලය (shelf-life) වැඩි කර ගැනීමට උපකාරී වේ. ප්‍රකිරණය මගින් පලතුරු සහ එළවළු වල ඉදීම සහ වෘද්ධවීම (ripening and senescence) ප්‍රමාද කිරීම මගින් කල්පැවැත්ම වැඩි කරගත හැක. තවත් වැදගත් වාසියක් නම්, ප්‍රකිරණය මඟින් ආහාර ජීවානුහරණය (sterilization) කළ හැකි වීම සහ, එමඟින් ශීතකරණ නොමැතිව වසර ගණනාවක් කල්තබා ගැනීමට ඉඩ සලසා දීමයි. මෙම ජීවානුහරණය කරන ලද ආහාර රෝහල්වලදී, ඒඩ්ස් රෝගයෙන් පෙළෙන හෝ රසායනික චිකිත්සාවට භාජනය වන ඉතා දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති රෝගීන්ට වඩාත් උපකාරී වේ. ප්‍රකිරණයේ තවත් එක් වාසියක් ලෙස, ආනයනික පලතුරු, ධාන්‍ය වර්ග සහ එළවළු ජිවානුහරණය කිරීමට වර්තමානයේ භාවිතා වන ඕසෝන් ක්ෂය කරන වායුව (Ozone-depleting gas) යොදාගන්නා ක්‍රමවේදය වෙනුවට භාවිතායට ගත හැකි වීම දැක්විය හෑකිය.

ප්‍රකිරණයට ලක් කළ ආහාරවල ආරක්ෂිතතාවය සහ සෞඛ්‍යසම්පන්නතාවය  (wholesomeness)

ඕනෑම ආහාර සැකසුම් තාක්‍ෂණයක ඉතා වැදගත් අංගයක් ලෙස ආරක්ෂිතතාවය සහ සෞඛ්‍ය සම්පන්න බව දැක්විය හැක. ආහාර ප්‍රකිරණය යනු heating, refrigeration, dehydration, freezing හෝ රසායනික ප්‍රතිකාර වැනි අනෙකුත් සැකසුම් ක්‍රියා පටිපාටිවලින් ලබාගත හැකි වාසි වලට සමාන වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අයනීකරණ විකිරණ වලට ආහාර නිරාවරණය කිරීමයි. ප්‍රකිරණය  මගින් ආහාරවල ආයු කාලය දීර්ඝ කරන අතර එහි ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාත්මක ගුණාත්මකභාවය (microbiological quality) වැඩි දියුණු කරයි. ආහාර ප්‍රකිරණය  මගින් ආහාර විකිරණශීලී වීම, විෂ සංයෝග උත්පාදනය වීම සහ ආහාර වල පෝෂණ ගුණය පිරිහීම යනාදී කරුණු පිළිබඳ පාරිභෝගික කනස්සල්ල නිසා මෙම තාක්ෂණය සීමා වී ඇත. විකිරණශීලී ආහාරවල පෝෂණ තත්ත්වය,  ක්‍රියාකාරීන් සහ පාරිභෝගිකයින් විසින් නිතර ප්‍රශ්න කිරීමට ලක්වන මාතෘකාවකි. මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා මෙම ප්‍රකිරණය  කරන ලද ආහාරවල ආරක්ෂිතතාවය විමර්ශනය කිරීමට පුළුල් ලෙස පර්යේෂණ සිදු කර ඇත. මෙම ආහාරවල ආරක්ෂිතතාවය සහ සෞඛ්‍ය සම්පන්න බව තීරණය වන්නේ radiological safety, toxicological safety, microbiological safety සහ ප්‍රමාණවත් පෝෂක සහිත බව යනාදී පරාමිතීන් මගිනි. ආහාර ප්‍රකීරණ ක්‍රියාවලිය, සත්ව හා මානව අධ්‍යයනයන්හිදී ආරක්ෂිත බවට ඔප්පු වී ඇති අතර ප්‍රවීණ කණ්ඩායම් සහ ජාත්‍යන්තර ආයතන ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාර පිළිබඳව විමර්ශනය කර ආරක්ෂිතතාව තහවුරු කිරීමට සහාය ලබා දී ඇත.

ආහාර මත ප්‍රකිරණයේ බලපෑම්

ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාරවල රසායනික, භෞතික, සංවේදීමය සහ පෝෂණ තොරතුරු ගත් කල, ඒවා කෙරෙහි ප්‍රකිරණය ඉතා සුළු හෝ ශුන්‍ය රසායනික වෙනස්කම් ඇතිකරන බව දැකගත හැකිය. ප්‍රකිරණය, ආහාරවල භෞතික ගුණාංග කෙරෙහිද බලපෑමක් ඇති නොකරයි. ආහාර ප්‍රකිරණ ක්‍රියාවලිය හේතුවෙන් ආහාර වල සිදුවන වෙනස්කම් බොහොමයක් thermal food processing වැනි අනෙකුත් කල් තබා ගැනීමේ ක්‍රම වලදී සිදු වන වෙනස්කම් වලට සමාන වේ. ප්‍රකිරණය  කරන ලද ආහාරවල නිපදවන මුක්ත ඛණ්ඩ (free radicals) සහ අනෙකුත් ඵල, ආහාර පිසීම සහ ටින් කිරීම (canning) යනාදී ක්‍රම මගින් සකස් කරන ලද ආහාරවල පවතින ඒවාට සමාන වීම ඊට උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකියි. ප්‍රකිරණය  මගින් ආහාර වල සිදුවන මෙම වෙනස්කම් කිසිවක් හානිකර බවට මෙතෙක් සොයාගෙන නොමැත.

ආහාර ප්‍රකිරණය කිරීමෙන් ප්‍රෝටීන, ලිපිඩ සහ කාබෝහයිඩ්‍රේට් වැනි පෝෂක මත සැලකිය යුතු බලපෑමක් සිදු නොවන අතර ප්‍රායෝගික ප්‍රකිරණ තත්ව යටතේ, ආහාර වල අඩංගු වන අත්‍යාවශ්‍ය ඇමයිනෝ අම්ල, ඛණිජ ලවණ, අත්‍යවශ්‍ය මේද අම්ල සහ ක්ෂුද්‍ර මූලද්‍රව්‍ය වැනි අනෙකුත් සංඝටක වලටද බලපෑමක් සිදු නොවේ. නමුත් විටමින් C සහ විටමින් B1 වැනි විටමින් ඇතැම් අවස්ථාවලදී අර්ධ වශයෙන් විනාශයට ලක් වේ. එමෙන්ම ඉහළ විකිරණ මාත්‍රාවන් භාවිතය ආහාරවල සංවේදී ගුණාත්ම වෙනස්කම් ඇති කිරීමට හේතු වේ.

නිසි උෂ්ණත්වවලදී (chill or frozen temperatures) ප්‍රකිරණය කිරීම සහ නිසි විකිරණ මාත්‍රාව භාවිතා කිරීම මගින් ආහාර වල සිදුවන මෙම වෙනස්කම් අවම කරගත හැක.

ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාර හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?

Food and Drug Administration (FDA) ට අනුව ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාර, ප්‍රකිරණය සඳහා වන ජාත්‍යන්තර සංකේතය (“Radura” සංකේතය) භාවිතයෙන් ලේබල් කළ යුතුය. එම සංකේතයට අමතරව යෙදිය යුතු, "Treated with radiation" හෝ "Treated by irradiation " යන වාක්‍ය මගින් ප්‍රකිරණය  කරන ලද ආහාර පහසුවෙන් හදුනා ගත හැක. ඇසුරුම් කරන ලද මෙන්ම ඇසුරුම් නොකරන ලද ප්‍රකිරණය  කළ ආහාරද මෙම අවශ්‍යතාවය සපුරාලිය යුතු අතර නැවුම් පලතුරු සහ එළවළු වැනි තනි තනිව ලේබල් නොකරන ආහාර ද්‍රව්‍ය වල, ලේබලය ආහාර අසල ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

ආහාර ප්‍රකිරණය යනු සෞඛ්‍ය සම්පන්න සහ විෂ විද්‍යාත්මකව (toxicologically) සුරක්ෂිත බව පෙන්වා දී ඇති ආහාර සංරක්ෂණයේ කැපී පෙනෙන නවෝත්පාදනයකි. ප්‍රකිරණය  කළ ආහාර පරිභෝජනය පිළිබඳ ඇති ඍනාත්මක ආකල්ප හේතුවෙන්, එය ඌන උපයෝගිතා තාක්ෂණයක් ලෙස පවතී. එනමුත් ආහාර ප්‍රකිරණය පිළිබඳ සිදු කරන ලද පුළුල් පර්යේෂණ (research) සහ පරීක්ෂණ (testing) මගින් මෙම ක්‍රමවේදයේ පවතින උසස් තාක්‍ෂණික වටිනාකම සහ ආරක්ෂිත බව තහවුරු කර ඇත. 

ආහාර පරිරක්ෂණය සදහා භාවිතා කරන පරිසරයට හා මිනිස් සෞඛ්‍යයට අහිතකර රසායනික ද්‍රව්‍ය වලට වඩා ආහාර ප්‍රකිරණය වඩාත් වාසිදායක ක්‍රමවේදයක් වන අතර මෙම තාක්ෂණය දැනට ලොව පුරා විවිධ භාණ්ඩ සඳහා භාවිතා වේ. තවද වර්තමානය වන විට ආහාර කර්මාන්තය සහ පාරිභෝගිකයින් අතර එය පිළිගැනීමට ලක් වෙමින් පවතී. මෙම ප්‍රකිරණ සැකසුම් තාක්‍ෂණය, ආහාර සුරක්ෂිතතා ගැටලු වලට සහ පසු අස්වනු හානි ආශ්‍රිත අභියෝගවලට මුහුණ දීම සඳහා වඩාත් ඵලදායී ලෙස භාවිතා කළ හැකි ක්‍රමයක් බව නිසැක ය. 

සැකසීම : තිළිණී වික්‍රමසිංහ 

Food Irradiation: What you need to know

What is food irradiation?

Food irradiation is a method of processing and preservation that provides similar results to freezing or pasteurization. Henri Becquerel proposed the idea of using irradiation for food preservation in 1895. During World War II, the US Army was the first to use irradiated food. In 1958, the first commercial use of food irradiation was reported. Spices, tubers, onions, frog legs, and shellfish were among the first items to be irradiated for retail sale. 

The food is exposed to ionizing energy or radiation during this process. Irradiation is a safe, effective, and a widely used food processing method that can reduce the risk of food poisoning, control food spoilage, and extend the shelf life of food. The process does not cause any harm towards consumer health, and it does not affect the nutritional or sensory quality when done in accordance with Good Manufacturing Practices (GMP).

Irradiation does not make food radioactive, diminish its nutritional value, or alter its flavor, texture, or appearance. In fact, the effects of irradiation are so minor that it is difficult to determine whether the food has been irradiated or not. International organizations such as the World Health Organization (WHO), Food and Agriculture Organization (FAO), and Codex Alimentarius Commission have supported this concept. Currently, more than 50 nations have given their approval to apply this preservation technique for more than 60 food items. 

In Sri Lanka, a national regulation for food irradiation was introduced in 2005 as part of the Food Act No. 26 of 1980 (Food (Irradiation) Regulations - 2005). Every food irradiation facility in the country should adhere with the guidelines coming under this regulation. The aforementioned regulation specifies the types of food that have been approved for irradiation in Sri Lanka, along with the permitted doses of radiation.

How the food is irradiated?

As mentioned above, food irradiation is the process of exposing food to radiant energy from a specific source of radiation. The sources of radiation suitable to be used in irradiation of food have been mentioned in the Codex General Standard for Irradiated Foods. There are three different sources. They are Gamma rays, X-rays and electron beams. Low-energy radiation sources are preferred since they do not make food or the packing materials radioactive. 

Food is irradiated in "irradiators" that emit ionizing energy. There are some commercially available irradiators such as the electron beam irradiator, gamma irradiator (employing a radiation chamber), gamma irradiator (underwater) and X-ray irradiator. In all these irradiators, food is exposed to radiation that destroy many organisms responsible for food spoilage and food-borne illnesses. Given the penetrability of ionizing radiation, food items are usually irradiated after they are entirely packed.

What food items can be irradiated?

Irradiation is not appropriate for all food items. There are some food that cannot be irradiated due to the changes that occur in flavor or texture. Dairy products, food with high fat content and liquid eggs are some of the examples for these items. But, irradiation can be used for a wide range of food products such as fresh fruits and vegetables, cereals and pulses, spices and seasonings, meat (such as chicken, beef, pork) and meat products, shell eggs, crustaceans, shellfish, bulbs, stem and root tubers, seafood and their products etc. However, all of these food items should be irradiated at proper temperatures and doses.

Now let’s consider the benefits of food irradiation. 

What are the benefits?

Food irradiation is one of the most reliable and safe methods for the preservation of food and agricultural commodities. It assists the maintenance and improvement of hygienic quality and nutritional value, and has been used to overcome quarantine and trade-related barriers in the international level.

Irradiation of food has a number of significant advantages. Irradiation can help to prevent food poisoning by eradicating bacteria such as Salmonella, Campylobacter, Listeria and E. coli. It can also prevent tubers and bulbs from sprouting. By eliminating or inactivating microorganisms that cause spoilage and deterioration, irradiation helps to extend the shelf life of food. Irradiation can increase the longevity of fruits and vegetables by delaying ripening and senescence. Another significant benefit is that irradiation may sterilize food, allowing them to be kept for years without refrigeration. Sterilized food is useful for patients with very weak immune systems, such as those who are suffering from AIDS or undergoing chemotherapy. Food irradiation can also be used as an alternative process to the current treatment for disinfecting imported fruits, grains and vegetables, which uses an ozone-depleting gas.

Safety and wholesomeness of irradiated food

The safety and wholesomeness of the final food product are the most important aspects of any food processing technology. Food irradiation is the controlled use of ionizing radiation on food, which provides the same advantages as other processing procedures such as heating, refrigeration, dehydration, freezing, or chemical treatment. Radiation extends the shelf life of food and improves its microbiological quality by reducing and eliminating microbial contaminants. Food irradiation technology has been limited by the beliefs that food becomes radioactive, generates toxic compounds, and that it denatures nutrients excessively. The nutritional status of irradiated food has been questioned by both activists and consumers. Irradiated food have been widely researched in order to investigate on their safety for human consumption. Radiological safety, toxicological safety, microbiological safety and nutritional adequacy are the parameters which determine the safety and the wholesomeness of irradiated food. Certain animal and human studies have proved that the use of ionizing radiation for food processing is safe. Expert groups and international bodies have investigated and backed the safety of irradiated food. 

Effects of irradiation on food

When it comes to the chemical, physical, sensory, and nutritional aspects of irradiated foods, it can be seen that irradiation causes little or no chemical changes. Irradiation has no effect on the physical qualities of a food as well. The majority of changes due to radiation processing of food are similar to those by other preservation methods such as thermal food processing. The radiolytic products and free radicals produced in the irradiated food are identical to those produced during cooking and canning. None of these changes has been found to be harmful.

Irradiation of food does not result in a significant loss of macronutrients (proteins, lipids, and carbohydrates). Under practical irradiation, other components in food such as essential amino acids, minerals, essential fatty acids and trace elements are unaffected, although vitamins such as vitamin C and vitamin B1 are partially lost in some situations. On the other hand, higher radiation doses may cause changes in sensory properties of food as well. These changes can be minimized by irradiating food at chill or frozen temperatures and by using proper dosage of radiation.

How can irradiated food be identified?

According to the Food and Drug Administration (FDA), the label of an irradiated food product should carry the “Radura” symbol along with the statements “Treated with radiation” or “Treated by irradiation”. Irradiated food, both packaged and unpackaged, should meet this requirement. If the item does not have to be individually labelled, such as fresh fruits and vegetables, the labelling must be placed near the food. 

Food irradiation is a significant innovation in food preservation that has shown to be wholesome and toxicologically safe. Due to concerns about consuming radiation-treated food, it has remained as an underutilized technology. Extensive research and testing on food irradiation processing have confirmed the technological superiority and safety of this process.

Food irradiation as a preservation technique, has a number of advantages over the usage of chemicals that are harmful to the environment and human health. The technology is currently in use for a variety of commodities throughout the world, and the food industry and consumers are also gradually accepting it. Irradiation processing technology can play an effective role in meeting the challenges of food safety and postharvest losses.

Prepared by: Thilini Wickramasinghe

References 

Ahari, H., Mahyar, S. and Fathollahi, H. (2012) ‘The Potential of Food Irradiation: Benefits and Limitations’, Trends in Vital Food and Control Engineering. doi: 10.5772/34520.

Gautam, S. and Tripathi, J. (2016) ‘Food processing by irradiation—An effective technology for food safety and security’, Indian Journal of Experimental Biology, 54(11), pp. 700–707.

Mostafavi, H. A. et al. (2010) ‘Food irradiation: Applications, public acceptance and global trade’, African Journal of Biotechnology, 9(20), pp. 2826–2833. doi: 10.5897/AJB2010.000-3109.

Shah, M. A., Mir, S. A. and Pala, S. A. (2017) ‘Enhancing Food Safety and Stability Through Irradiation: a Review’, Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences, 7(3), pp. 371–378.

Singh, R. and Singh, A. (2019) ‘Food irradiation: An established food processing technology for food safety and security’, Defence Life Science Journal, 4(4), pp. 206–213. doi: 10.14429/dlsj.4.14397.

Singh, R. and Singh, A. (2020) ‘Applications of food irradiation technology’, Defence Life Science Journal, 5(1), pp. 54–62. doi: 10.14429/dlsj.5.14398. 

Hunter, R. (2006) ‘Food Irradiation Questions and Answers. Food Irradiation Processing Alliance (FIPA)’, p. 20. Available at: http://foodirradiation.org/PDF/FIPA QandA.pdf.

anon, 2015. ifst. [Online]

Available at: https://www.ifst.org/resources/information-statements/food-irradiation

[Accessed 27 February 2022].

Anon, 2017. USDAVIS. [Online]

Available at: https://ccr.ucdavis.edu/food-irradiation/what-foods-can-be-irradiated

[Accessed 27 02 2022].

Anon, 2022. FDA. [Online]

Available at: https://www.fda.gov/food/buy-store-serve-safe-food/food-irradiation-what-you-need-know

[Accessed 28 02 2022].

Anon, n.d. Better health channel. [Online]

Available at: https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/food-irradiation

[Accessed 28 02 2022].

Anon, n.d. Food Control Administration Unit. [Online] Available at: http://eohfs.health.gov.lk/food/index.php?option=com_content&view=article&id=18&Itemid=159&lang=en

 [Accessed 28 02 2022].